Xung đột Nga - Ukraine đã đánh dấu cuộc chạy đua mua sắm vũ khí lớn nhất của châu Âu kể từ Thế chiến 2. 

Trong lúc các đồng minh của Ukraine viện trợ quân sự đáng kể cho Kiev, các quan chức Ukraine cũng buộc phải tìm cách trang bị cho những binh sĩ đang chiến đấu trên chiến tuyến dài 1.000km.

Báo Financial Times (Anh) đã tiến hành cuộc điều tra dựa trên các tài liệu Chính phủ Ukraine bị rò rỉ, hồ sơ tòa án và hàng chục cuộc phỏng vấn với quan chức mua sắm và nhà buôn vũ khí, nhà sản xuất, điều tra viên.

Tờ báo này phát hiện hàng trăm triệu USD mà Ukraine trả cho các bên trung gian ở nước ngoài nhằm mua được thiết bị quân sự quan trọng đã bị lãng phí trong suốt ba năm qua.

Trong bối cảnh Ukraine tìm cách đối phó ưu thế sản xuất đạn dược của Nga, nước này đã phải chịu tác động đáng kể của thị trường vũ khí quốc tế. 

Trong một số trường hợp, Kiev đã thanh toán trước số tiền lớn cho các công ty ít tên tuổi để mua trang thiết bị quân sự, nhưng cho đến nay vẫn chưa nhận được hàng. 

Trong những trường hợp khác, các quan chức cho biết vũ khí được bán với mức giá bị đẩy lên cao ngất ngưởng, khi nhu cầu toàn cầu tăng.

Đến nay Ukraine đã chi trả trước 770 triệu USD cho các nhà môi giới vũ khí nước ngoài để mua vũ khí và đạn dược, nhưng vẫn chưa nhận được hàng, theo số liệu từ Bộ Quốc phòng Ukraine cũng như các tài liệu mà Financial Times đã tiếp cận được.

Con số này chiếm một phần đáng kể trong ngân sách mua sắm vũ khí hằng năm của Ukraine, dao động từ 6 - 8 tỉ USD được chi từ ngân sách quốc gia kể từ đầu cuộc chiến.

Cùng lúc đó, một số công ty vũ khí nước ngoài cho biết họ là "nạn nhân" của tình trạng đấu đá nội bộ và tham nhũng của các quan chức Ukraine và các nhà môi giới vũ khí nước này. Đây có thể là nguyên nhân khiến hàng triệu USD biến mất.

Một số cựu quan chức cấp cao của Ukraine đã lên tiếng bảo vệ chuyện sử dụng các bên trung gian nước ngoài, cho rằng họ đã giúp môi giới các thỏa thuận vũ khí quan trọng và nhạy cảm trong bối cảnh Ukraine cần gấp lượng lớn đạn dược, do các quốc gia sản xuất - vì lý do địa chính trị - không muốn công khai việc bán vũ khí trực tiếp cho Ukraine.

Chính quyền Kiev đang cố gắng cải thiện tình hình. Một số cựu quan chức mua sắm vũ khí của Ukraine từng xử lý các thỏa thuận này đã bị chính quyền ông Zelensky sa thải, một số bị truy tố về tội tham nhũng, và hàng chục hợp đồng vũ khí đang bị các cơ quan thực thi pháp luật của nước này điều tra.

Hòa đàm Nga - Ukraine Istanbul 2.0: trò chơi cân não

Các diễn biến ngoại giao dồn dập trước cuộc đàm phán Nga - Ukraine tại Istanbul đang tạo ra 'cơn náo động ngoại giao', với thành phần các phái đoàn chỉ được công bố vào phút chót, trong khi cuộc gặp giữa ông Putin và ông Trump vẫn còn là ẩn số.