Diễn biến này làm dấy lên nghi ngờ về năng lực thực chiến của kho tên lửa được xem là “niềm tự hào” của Tehran.

Theo Lực lượng phòng vệ Israel (IDF), phần lớn trong số 350 tên lửa trên đã bị hệ thống phòng không của nước này đánh chặn. Trước đó Iran được cho là đã lên kế hoạch phóng khoảng 1.000 tên lửa trong một đợt trả đũa quy mô lớn.

“Cho đến nay các đòn phản công của Iran không đạt hiệu quả như mong đợi. Mối đe dọa tên lửa của họ có lẽ đã bị phóng đại phần nào”, chuyên gia Pieter Wezeman từ Viện Nghiên cứu hòa bình quốc tế Stockholm (SIPRI) nhận định.

Kho tên lửa lớn nhưng không đồng đều

Theo kênh France24, trước khi xung đột nổ ra, kho tên lửa đạn đạo của Iran được xem là một trong hai trụ cột chính cho chiến lược răn đe, bên cạnh các lực lượng ủy nhiệm như Hezbollah hay Hamas.

Tình báo Israel từng ước tính Iran sở hữu khoảng 3.000 tên lửa. Đài ABC News dẫn nguồn từ tình báo Mỹ cũng nhận định với số lượng tên lửa “khủng” như thế này có nghĩa Iran sở hữu kho vũ khí đạn đạo lớn nhất Trung Đông.

Chuyên gia Frank Ledwidge (Đại học Portsmouth, Anh) cho biết các đợt không kích phủ đầu của Israel đã nhắm vào cơ sở hạ tầng phóng tên lửa của Iran, khiến năng lực này bị tổn thất đến 50%.

Ngoài ra không phải tên lửa nào cũng có thể vươn tới lãnh thổ Israel - nằm cách Iran hơn 1.000km. Các biến thể cải tiến từ tên lửa Scud đời cũ của Liên Xô chỉ có tầm bắn dưới 700km.

Trong khi đó những dòng có khả năng vươn tới Israel như Ghadr và Khorramshahr (phát triển với sự hỗ trợ từ Triều Tiên), hay các tên lửa nhiên liệu rắn tiên tiến mới thật sự là mối đe dọa đáng kể.

Tuy nhiên theo ông Ledwidge, số lượng các tên lửa hiện đại này chỉ khoảng vài trăm quả, không chiếm tỉ trọng lớn.

Drone phối hợp tên lửa

Iran được cho là đã kết hợp tên lửa với thiết bị bay không người lái (drone) nhằm đánh lạc hướng hệ thống phòng thủ của Israel trong các đợt phản công gần đây.

“Về cơ bản, drone chủ yếu được sử dụng để đánh lạc hướng hệ thống phòng thủ của Israel, giúp tạo điều kiện cho tên lửa lọt lưới”, chuyên gia Ledwidge lý giải.

Một số tên lửa trúng Tel Aviv được cho là thuộc dòng siêu thanh như Fattah, đạt tốc độ hơn 6.000km/h (Mach 5). Iran cũng tuyên bố sử dụng hai mẫu mới là Haj Qassem và Qassem Bashir, có khả năng xuyên thủng cả hệ thống phòng thủ Iron Dome (Vòm Sắt) và Patriot.

Được vận hành bằng nhiên liệu rắn, hai mẫu tên lửa này có lợi thế dễ vận chuyển, cất giấu và sẵn sàng phóng nhanh, vượt trội hơn so với tên lửa dùng nhiên liệu lỏng.

Tầm bắn xa, hiệu quả thực chiến còn gây tranh cãi

Điểm đáng chú ý là các tên lửa siêu vượt âm của Iran được trang bị đầu đạn có thể cơ động trong giai đoạn tái nhập khí quyển, nghĩa là có thể thay đổi quỹ đạo ở giai đoạn cuối để né tránh hệ thống phòng thủ của đối phương.

Tuy nhiên các chuyên gia lưu ý khả năng thực chiến vẫn chưa đạt kỳ vọng. Ông Wezeman giải thích các tên lửa này khó bị đánh chặn do có thể điều chỉnh quỹ đạo bay - nhờ điều khiển từ xa hoặc tích hợp tính năng tự động - cho phép thay đổi hướng đi ngay trước khi chạm mục tiêu, tùy theo hệ thống phòng thủ của đối phương.

Một số chuyên gia đặt giả thuyết Iran đang “giữ lại” các tên lửa mạnh nhất để tránh leo thang căng thẳng. Tuy nhiên, nhận định này không nhận được sự đồng thuận từ các chuyên gia quân sự.

“Hiện nay Iran không tạo được ấn tượng mạnh mẽ (về mặt quân sự). Họ không thể tỏ ra yếu đuối. Vì vậy chúng ta có thể nhận định rằng họ đã sử dụng những gì mạnh nhất mà họ có”, ông Wezeman nói.

Chuyên gia Ledwidge cũng đồng tình với ý kiến cho rằng về mặt chiến lược, việc giữ lại vũ khí tối tân là điều không hợp lý.

“Trong chiến tranh, vũ khí tốt nhất phải được sử dụng ngay từ ban đầu, trước khi Israel phá hủy chúng vì chúng chính là mục tiêu ưu tiên”, ông Ledwidge nói thêm.

Hezbollah đứng ngoài, Lebanon tìm cách tránh bị kéo vào chiến sự Iran - Israel

Dù là đồng minh thân cận nhất của Iran trong khu vực, tổ chức Hezbollah đã bí mật phát tín hiệu không muốn tham gia vào căng thẳng đang leo thang giữa Iran và Israel.