Sáng 7-6, tại Trường đại học Khoa học xã hội và Nhân văn TP.HCM diễn ra tọa đàm khoa học quốc tế Đối thoại về tương lai của văn học: Tiếng nói từ Thượng Hải.

Chương trình có sự góp mặt của các nhân vật trọng yếu trong ngành xuất bản và văn chương ở Thượng Hải như: tổng biên tập tạp chí văn học Thu Hoạch Zhong Hong Ming; phó tổng biên tập của tờ Văn Học Thượng Hải Lai Yingyan; phó chủ tịch Hội Nhà văn TP Thượng Hải Bi Sheng. Nhà văn Nguyễn Khắc Ngân Vi đại diện phía Việt Nam…

Các diễn giả cùng trao đổi về cách Thượng Hải hỗ trợ cho sự phát triển văn chương và các nhà văn trẻ của họ thông qua hệ thống xuất bản, các chương trình viết văn quốc tế.

Văn học Thượng Hải có sự kế thừa mạnh mẽ

Theo bà Zhong Hong Ming, Thượng Hải là thành phố cảng, đông dân, luôn biến động, phát triển không ngừng. Đây là cũng một trong những thành phố mở cửa giao lưu với quốc tế sớm nhất ở Trung Quốc.

Chính vì vậy nền văn học ở đây có sự kết hợp giữa truyền thống và hiện đại, luôn chấp nhận tính đa dạng. Nhiều tác phẩm nổi tiếng của các nhà văn gắn liền với thành phố này đã ra đời như: Phồn Hoa (Kim Vũ Trừng); Thắm sắc hoa đào (Vương An Ức); Đêm lạnh (Ba Kim)...

Các diễn giả nhắc đến Ba Kim, một nhà văn Thượng Hải mà có cuộc đời đủ minh họa cho một thế kỷ lịch sử văn học Trung Quốc.

Là người theo chủ nghĩa vô chính phủ và theo khuynh hướng dân chủ, ông là nhà văn kỳ cựu nhất của văn học Trung Quốc trước năm 1949.

Ba Kim đã miêu tả những sự thật khốc liệt của xã hội phong kiến Trung Quốc, nổi tiếng với những tác phẩm cổ điển như: Family, Spring, Autumn và The Trilogy of Love.

Ông Bi Sheng cho biết tạp chí Thu Hoạch do bà Zhong Hong Ming giữ vai trò tổng biên tập hiện tại từng do nhà văn Ba Kim sáng lập. Cùng với bà Hong Ming, phó chủ tịch thường trực Hội nghiên cứu Ba Kim Zhou Limin đều là học trò của Ba Kim.

"Điều này cho thấy văn học Thượng Hải muốn phát triển thì cần lắm những sự tiếp nối, kế thừa, dìu dắt giữa thế hệ đi trước và người đi sau" - ông Bi Sheng nhận định.

Bà Hong Ming cho rằng: "Thế hệ các nhà văn trẻ ở đây cũng như những cái cây, được vun bồi với nhiều yếu tố. Nếu người trẻ quyết tâm dấn thân vào văn chương thì sẽ có rất nhiều người giúp họ, từ gia đình, nhà trường đến xã hội.

Các trường đại học danh tiếng ở Trung Quốc rất chú trọng xây dựng những khoa, chuyên ngành chuyên biệt về sáng tác hoặc có những chính sách về xuất bản liên kết với giáo dục".

Không chỉ là tiếng nói cá nhân

Là một nhà văn trẻ tham gia chương trình viết văn do Hội Nhà văn Thượng Hải tổ chức, nhà văn Nguyễn Khắc Ngân Vi nói đây là một chương trình hữu ích dành cho những người trẻ muốn dấn thân vào nghiệp văn chương:

"Không chỉ viết văn, các tác giả còn được giao lưu văn hóa, học hỏi lẫn nhau. Chương trình đã tạo ra bước ngoặt trong sự nghiệp văn chương của tôi khi tôi vừa ký hợp đồng với Nhà xuất bản Văn Nghệ Thượng Hải để xuất bản cuốn Vạn sắc hư vô, dự kiến ra mắt tại Trung Quốc vào tháng 8", cô nói.

Trong quá trình trao đổi với các nhà văn trẻ ở Thượng Hải, bà Lai Yingyan nhận thấy ngoài việc kế thừa truyền thống, họ có tư duy sáng tạo, mong muốn học hỏi, tiếp nhận điều khác biệt.

"Họ có những phong cách sáng tác khác nhau: nghiêm túc, dí dỏm, mang tính công kích. 

Mỗi người định vị rất rõ phong cách và tiếng nói của mình trên văn đàn qua giọng văn, câu chữ. Điều này rất quan trọng đối với một nhà văn trẻ" - bà Lai Yingyan chia sẻ.

Và theo bà Lai Yingyan, không chỉ dừng lại ở tiếng nói cá nhân, các nhà văn trẻ còn mong đối thoại về các vấn đề xã hội và lịch sử phát triển của đất nước. Sáng tác tác phẩm cũng là cách họ nhìn lại quá khứ của mình.

Nhiều nhà văn trẻ ở Thượng Hải trao đổi cùng bà Lai Yingyan đã nêu lên ưu tư của họ: "Trong một xã hội đồng nhất, nhà văn trẻ cất lên tiếng nói riêng cách nào?".

"Theo tôi, các nhà văn trẻ thường bắt đầu tạo dấu ấn cá nhân qua những câu chuyện từ tuổi thơ, thanh xuân vườn trường của chính họ. Qua thời gian, trải nghiệm nhiều hơn, họ bắt đầu có những cuộc đối thoại lớn hơn với các vấn đề của đất nước" - bà Lai Yingyan cho hay. 

Các diễn giả cho biết các tạp chí có tiếng ở Thượng Hải đều cực kỳ chú trọng nâng đỡ các nhà văn trẻ có những tựa sách giá trị, triển vọng. 

"Chúng tôi không chỉ quan tâm đến các tác phẩm văn học mà còn tìm kiếm những công trình nghiên cứu nêu bật lên các vấn đề nóng hổi của văn học đương đại và sẽ lan tỏa đến độc giả qua kênh phát hành tạp chí, tuyển san" - ông Fang Yan, phó tổng biên tập Tuyển san Tư Nam Văn Học, nói. 

Dịch văn học Việt Nam ra nước ngoài: Tín hiệu lạc quan từ dịch giả trẻ

Bức tranh văn học Việt Nam được giới thiệu ra nước ngoài tới nay ra sao? Có phải trên bản đồ văn học thế giới, văn học Việt chỉ là một cái chấm nhỏ nhoi, mờ nhạt, quanh quẩn với những điều cũ kỹ thời hậu chiến, hay đang có những tín hiệu tích cực?