
Vợ chồng ông Châu Mách Du Sô mong cuộc sống sau di dời sẽ ổn định hơn - Ảnh: YẾN TRINH
Họ muốn giải quyết cho xong với tiền bồi thường hợp lý. Còn với những gia đình ở nơi đã có đề án quy hoạch, nhiều người đồng tình mức bồi thường và chờ giải ngân, như ở bờ bắc kênh Đôi (quận 8, TP.HCM).
Mong mức đền bù hợp lý
Trong hẻm số 1 đường Hưng Phú (quận 8), chị em bà Nguyễn Thị Mỹ Châu (74 tuổi) nghe nhắc việc di dời liền trăn trở góp chuyện. Đại gia đình bà ở khu này từ năm 1968, riêng hai vợ chồng bà đang sống trong căn nhà 20m2 cùng vợ chồng người con gái và hai cháu nhỏ. Chồng bị tai biến, bà ở nhà chăm chồng và coi sóc cháu nhỏ.
Trước khi chuyển đến một nơi xa lạ, có lẽ ai cũng có nỗi lo chung. "Chúng tôi lo không biết số tiền đền bù có đủ tiền mua chung cư, rồi cuộc sống chung cư có tiện lợi không vì nhà toàn người già với con nít. Ở đây chợ búa, bệnh viện gần bên. Thật lòng tôi muốn vẫn ở chỗ nào thuộc quận 8 đặng cho hai đứa cháu tiện đi học", bà tâm sự.
Về quyết định di dời, bà Châu nói dù tiếc cái nhà và cuộc sống ở đây nhưng đi thì phải đi vì chủ trương chỉnh trang đô thị. Bà bộc bạch: "Chúng tôi chỉ muốn giá đền bù giải tỏa phù hợp để đủ sức mua nơi mới. Hiện tôi đang tìm nhà thuê, để xem giá cả thuê ra sao có tiện đường mấy đứa nhỏ đi làm, đi học".
Còn ở phía đối diện bên bờ bắc kênh Đôi, nơi UBND TP.HCM đã có quyết định phê duyệt dự án nạo vét, xây dựng hạ tầng, cải tạo môi trường, nhiều người vừa trải qua cái Tết có thể là cuối cùng trước khi chuyển đến nơi ở mới.
Như gia đình của bà Nguyễn Thị Dung (65 tuổi, ngụ hẻm đường Hưng Phú, quận 8) trước thông tin di dời, năm nay bà không sơn sửa lại nhà mà giữ nguyên hiện trạng để cơ quan chức năng có cơ sở thẩm định giá đền bù. Ngôi nhà đã nhuốm màu thời gian qua các bức hình ba thế hệ. Đằng sau vẫn là nét đặc trưng của những căn nhà cao cẳng khi nhìn thẳng ra kênh Đôi. Bà kể vào những dịp lễ Tết ở đây ghe xuồng cũng tấp nập bán trái cây.
Chỉ vào mảng tường bong tróc, bà nói ở đây có cái sướng và cũng có nhiều bất tiện. Nhất là việc không được sửa nhà, mỗi lần sửa phải xin phép rất nhiều bước. Ngoài ra mùa nắng nước kênh bốc mùi rất hôi, gia đình bà nhiều năm qua phải cố thích nghi với việc này.
Bà nói bản thân mình và các thành viên gia đình đều muốn đến nơi ở mới, trao trả mặt bằng theo chủ trương của Nhà nước. Theo bà, cả nhà nếu ở như hiện tại, có tiền muốn xây sửa nhà cũng không được vì vậy chẳng thà làm đúng yêu cầu, đến nơi mới cho thoải mái hơn.
"Không có gì lo hết, tôi cũng đã có sự chuẩn bị trước lâu rồi nên không có gì bất ngờ. Bản thân cũng đi coi mấy cái chung cư gần đây rồi, thấy phòng ốc đồ cũng được. Hoặc đền bù mà cao thì gia đình kiếm lô đất ngoại thành nào đó xây nhà cũng vô tư", bà Dung kể về kế hoạch của mình khi các khu nhà bờ bắc kênh Đôi di dời. Thậm chí các con của bà còn mong nhanh chóng di dời để rước ba mẹ lên ở chung cư cho tiện chăm sóc.

Việc chỉnh trang, cải tạo kênh Tàu Hủ đã sạch đẹp nhưng vẫn còn một số đoạn cần hoàn thiện - Ảnh: THÙY CHI
Băn khoăn cuộc sống mới, tái định cư ra sao?
Không như một số hộ dân ở rạch Xuyên Tâm (quận Gò Vấp) đã xây sửa xong nhà mới, yên tâm chuyện nhà cửa, nhiều hộ dân ven rạch Văn Thánh (đoạn qua quận Bình Thạnh) tâm sự còn nhiều ngổn ngang.
Trong căn nhà cao cẳng ọp ẹp chếch dưới trụ cầu metro, gian phòng vợ chồng ông Châu Mách Du Sô (60 tuổi) ở chỉ rộng bằng hai chiếc chiếu. Ban ngày họ phải gác nệm lên tường lấy khoảng trống sinh hoạt. Bên trái là tủ quần áo, kệ đồ dùng, kê cái bếp nhỏ...
Các gia đình nhỏ khác trong đại gia đình ông Sô đều ngăn chia phòng tương tự. Tối ngủ họ nằm nghe nước ì oạp dưới con rạch. Giọng hiền queo, bà Ay Sac, vợ ông Sô, cho biết năm nay tiền bạc khó khăn hơn mọi năm. "Nhà cửa hư hoài, mới rồi địa phương sửa mái tôn, dán gạch nền phòng và tặng cái nồi cơm điện vì là hộ nghèo", bà nói.
Cả đời gắn với căn nhà và dòng kênh này, ông Sô nói khi rời đi chắc sẽ nhớ lắm: "Ở đây dù gì cũng có chòm xóm quen thuộc từ nhỏ tới lớn. Tái định cư chúng tôi mong có chỗ sắp xếp, không biết nếu ở chung cư thì sao nữa...".
Về kế sinh nhai, bà Ay Sac kể trước có nghề may nhưng giờ mắt kém nhìn cọng chỉ đen cũng không ra, đành chuyển sang làm tạp vụ. Ngày trước ông đi làm phụ hồ, một đận bị té xe, đau bệnh liên miên nên giờ ở nhà. "Chồng bệnh là tôi đi mượn tiền, chạy tiền lo cho ổng. Tiền hụt càng hụt thêm", bà kể.
Là chủ một quán nước nhỏ trước căn nhà ven mé kênh Đôi, bà Nguyễn Thị Ánh Tuyết (54 tuổi, đường Nguyễn Duy, quận 8) cho biết đang chờ nhận tiền bồi thường giải phóng mặt bằng. Gia đình bà ở khu này từ trước 1975, hiện nay nhân khẩu cả 20 người nên bà tính sau này sẽ không ở chung cư theo diện tái định cư, mà chia ra mỗi người một ít rồi tự tính tương lai.
Bà nói trước mắt khi di dời sẽ đi mướn nhà, sau đó mua nhà ở ngoại thành ở và tính chuyện buôn bán. Theo bà, chọn mua nhà ở ngoại thành là để vừa túi tiền.
Nhà gần đó, bà Ba (61 tuổi, đường Nguyễn Duy) cho biết đã thỏa thuận ổn thỏa mức giá bồi thường căn nhà 100m2 của mình từ hồi giữa tháng 2. Bà đang chờ giải ngân rồi sẽ đi xem nhà chứ không tính chuyện ở khu tái định cư vì gia đình tổng cộng chín người nếu ở chung cư sẽ không đủ không gian.
"Chúng tôi phải tránh trường hợp đi xem nhà mới, đặt cọc rồi để lâu mất tiền cọc. Do đó nhận tiền đền bù rồi mới tính. Do căn nhà hiện tại đã hư hỏng, sụp nền phía bờ kênh nên tôi cũng mong sớm tính toán mua nhà mới, ổn định cuộc sống", bà chia sẻ.
Hơn 30 năm thực hiện đề án di dời toàn bộ nhà trên và ven sông kênh rạch trên địa bàn TP.HCM đã trải qua sáu giai đoạn:
* Giai đoạn 1993-2000: Chương trình di dời, tái định cư các hộ sống trên và ven tuyến kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè được triển khai thực hiện, đến năm 2000 đã di dời 9.266 căn.
* Giai đoạn 2001-2005: Mục tiêu sẽ di dời và tái định cư 10.000 căn nhà trên và ven kênh rạch nội thành nằm trong các dự án cải tạo các tuyến kênh thuộc địa bàn 10 quận huyện. Kết thúc giai đoạn này, TP đã di dời 15.548 căn.
* Giai đoạn 2006-2010: TP đã di dời, bồi thường, giải phóng mặt bằng 7.542 căn nhà trên và ven kênh rạch nội thành thuộc hai tuyến kênh chính và chi lưu.
* Giai đoạn 2011-2015: Giai đoạn này có 14.101 căn nhà cần phải hoàn thành di dời, số liệu ghi nhận đến hết năm 2015 đã di dời 4.125 căn.
* Giai đoạn 2016-2020: Giai đoạn này TP đề ra chỉ tiêu di dời 20.000 căn nhà trên và ven kênh rạch trên địa bàn. Kết thúc giai đoạn, TP đã thực hiện di dời 2.479 căn.
* Giai đoạn 2021-2025: TP đặt ra chỉ tiêu bồi thường, di dời 6.500 căn nhà trên và ven kênh rạch. Đến thời điểm tháng 2-2025, TP đã bồi thường, di dời được 1.447 căn.
-------------------------------
Bà Huệ nhớ ngày chưa di dời phần bếp quay ra mé rạch, giờ nhà bà lại quay cửa nhìn ra rạch. Bên bờ rạch, mít, đu đủ... đang đơm trái.
Kỳ tới: Cuộc sống tốt hơn sau di dời
BÌNH LUẬN HAY