Hướng dẫn phân quyền, phân cấp và triển khai mô hình chính quyền hai cấp

Ban Chỉ đạo về tổng kết thực hiện nghị quyết số 18 của Chính phủ vừa có văn bản về việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền theo quy định của Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp. 

Xác định các vấn đề ưu tiên cấp bách điều chỉnh thẩm quyền kịp thời

Văn bản gửi các bộ ngành và địa phương nêu rõ thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân quyền, phân cấp theo ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị, được thể chế hóa tại Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định 608 về kế hoạch triển khai các nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh phân quyền, phân cấp. 

Căn cứ kế hoạch số 47 của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết nghị quyết 18 về việc sắp xếp, sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và tổ chức hệ thống chính quyền địa phương hai cấp, Thủ tướng đã ban hành quyết định 758, quyết định 759, xác định các nội dung, nhiệm vụ, giải pháp và giao trách nhiệm cụ thể cho các bộ ngành, địa phương thực hiện. 

Vì vậy, để tập trung triển khai có hiệu quả các nhiệm vụ trên, đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên, cấp bách, Thủ tướng Chính phủ, Trưởng Ban Chỉ đạo về tổng kết thực hiện nghị quyết số 18 của Chính phủ yêu cầu người đứng đầu các bộ, ngành, địa phương khẩn trương thực hiện các nhiệm vụ. 

Cụ thể, xác định các vấn đề ưu tiên, cấp bách của các ngành, lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý, rà soát tổng thể hệ thống các văn bản quy phạm pháp luật chuyên ngành liên quan. 

Xây dựng, trình Chính phủ ban hành văn bản quy phạm pháp luật theo thẩm quyền để điều chỉnh kịp thời thẩm quyền của Chính phủ, Thủ tướng và các bộ ngành địa phương theo yêu cầu đẩy mạnh phân cấp phân quyền. 

Việc này cần đồng bộ với việc triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, tạo hành lang pháp lý, kịp thời xử lý những vấn đề thực tiễn, tháo gỡ điểm nghẽn thể chế, góp phần thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế xã hội, hoàn thành trước ngày 30-6.

Bám sát các nội dung yêu cầu nhiệm vụ tại các quyết định của Thủ tướng, ban hành theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các quy định, hướng dẫn để phân cấp, phân quyền gắn với nhiệm vụ triển khai xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương hai cấp, bảo đảm tiến độ, chất lượng theo yêu cầu. 

Không đẩy việc lên Chính phủ, Thủ tướng

Ban chỉ đạo yêu cầu khi xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật, cần quán triệt tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật theo yêu cầu của Tổng Bí thư và quan điểm đẩy mạnh phân cấp phân quyền, tạo sự chủ động cho địa phương theo tinh thần: địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm gắn với triển khai mô hình chính quyền hai cấp. 

Đối với những vấn đề xác định thuộc thẩm quyền của Quốc hội, cần làm rõ cơ sở đề xuất đảm bảo đây là những vấn đề cơ bản, quan trọng của quốc gia, phù hợp với tinh thần của Hiến pháp. 

Căn cứ nguyên tắc phân định thẩm quyền tại Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức chính quyền địa phương, yêu cầu không quy định tên bộ ngành, nhiệm vụ quyền hạn cụ thể của bộ ngành vào luật. Có nghĩa là không phân quyền trực tiếp cho các bộ trưởng tại luật, đảm bảo Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước. 

Xác định rõ trách nhiệm của các bộ trưởng, trưởng ngành với lĩnh vực được phân công quản lý, tránh đẩy trách nhiệm lên Thủ tướng trên nguyên tắc, Thủ tướng lãnh đạo công tác của Chính phủ, không quyết định các vấn đề cụ thể thuộc trách nhiệm bộ trưởng, cơ quan ngang bộ với lĩnh vực được phân công.  

Chính phủ 'chốt' thời hạn triển khai chính quyền hai cấp, có chính sách tiền lương, phụ cấp

Phó thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình đã ký quyết định số 758 ban hành kế hoạch thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính và xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp.