Thêm quy định 'vượt tuyến' có lợi cho người bệnh

Không dừng lại ở đó, mới đây TP.HCM đã ban hành danh mục 35 bệnh, nhóm bệnh được chuyển thẳng từ cấp ban đầu đến cấp chuyên sâu mà không cần qua cấp cơ bản như trước đây.

Nhiều người bệnh hiểm nghèo nhẹ gánh

Trước đây, dù bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo, bệnh hiếm - những bệnh lý ở cơ sở tuyến dưới chưa thể điều trị - vẫn phải trải qua quy trình phức tạp để được chuyển viện. Người bệnh phải thực hiện theo trình tự từ xin giấy chuyển viện tại cơ sở khám chữa bệnh ban đầu đến bệnh viện tuyến huyện, tuyến tỉnh, rồi cuối cùng là bệnh viện trung ương. 

Từ năm 2025, theo quy định mới liên quan đến cấp chuyên môn kỹ thuật trong khám chữa bệnh, những bệnh nhân này được phép đến thẳng các bệnh viện chuyên sâu mà không cần giấy chuyển viện.

Cụ thể, theo Luật Khám bệnh, chữa bệnh mới, các cơ sở khám chữa bệnh sẽ chia thành ba cấp chuyên môn kỹ thuật là cấp ban đầu, cấp cơ bản và cấp chuyên sâu (thay cho bốn tuyến trước đây). Từ ngày 1-1-2025, Bộ Y tế đã ban hành danh mục 62 bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo không cần giấy chuyển viện mà người bệnh vẫn được hưởng 100% mức hưởng bảo hiểm y tế (BHYT).

Theo ghi nhận của Tuổi Trẻ, tại nhiều bệnh viện hiện nay, một số người bệnh mắc các bệnh hiếm, hiểm nghèo không phải vất vả "ngược xuôi" để xin giấy chuyển tuyến tại địa phương để đến bệnh viện chuyên sâu điều trị. Tại các bệnh viện như Chợ Rẫy, Ung bướu TP.HCM, K, Ung bướu Hà Nội, Nguyễn Trãi, Nhân dân 115..., người bệnh cho hay bớt gặp phiền hà khi xin giấy chuyển tuyến.

Điều trị u lympho tại Bệnh viện K từ năm 2024, ông Nguyễn Văn Mạnh (Ninh Bình) chia sẻ cứ 20 ngày ông lại xuống Hà Nội truyền hóa chất một lần. Sau kết thúc đợt điều trị và xuất viện, mỗi lần xuống Bệnh viện K ông cũng phải "làm lại từ đầu", xin giấy chuyển viện để được hưởng BHYT. 

"Thế nhưng, theo lịch tái khám vào ngày 10-1, tôi được thông báo không cần phải mang theo giấy chuyển viện nữa. Từ đó đến nay, mỗi lần xuống viện tôi không cần qua bệnh viện huyện để xin giấy, đỡ mất thời gian, công sức", ông Mạnh chia sẻ.

Theo đại diện Bệnh viện K, ngay từ đầu năm 2025 đã có hơn 20.000 bệnh nhân ung thư điều trị tại Bệnh viện K không phải xin giấy chuyển tuyến mới. Điều này đã tạo điều kiện thuận lợi cho người bệnh, giảm bớt thủ tục hành chính cho người bệnh BHYT.

Mỗi địa phương đều có bệnh viện cấp chuyên sâu

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Lê Anh Tuấn, trưởng phòng kế hoạch tổng hợp Bệnh viện Nhân dân 115, chia sẻ bệnh viện được xếp vào cấp chuyên sâu, từ ngày 1-1-2025 đã áp dụng bỏ giấy chuyển tuyến với 62 loại bệnh hiếm, hiểm nghèo được quy định tại thông tư số 01/2025/TT-BYT. 

Theo đó, người bệnh đi khám ngoại trú chưa rõ bệnh, khi tầm soát nếu phát hiện, được chẩn đoán xác định bệnh nằm trong danh sách 62 bệnh trên sẽ được hưởng BHYT 100% mức hưởng theo quy định.

Với trường hợp người bệnh được chẩn đoán, xác định bệnh nằm trong danh sách 62 bệnh này tại cấp cơ bản, ban đầu thì mặc nhiên đi lên cấp chuyên sâu sẽ vẫn được hưởng quyền lợi bảo hiểm mà không cần giấy chuyển tuyến. Điều này giảm rất nhiều phiền hà cho người bệnh.

Bác sĩ Tuấn cho biết hiện nay mỗi địa phương đều có bệnh viện cấp chuyên sâu đáp ứng nhu cầu điều trị cho người dân, do vậy nguy cơ đổ dồn về tuyến trên rất thấp. 

"Bệnh viện đã giải quyết cho rất nhiều trường hợp người bệnh mắc 1/62 bệnh lý như trên, trong đó có các trường hợp như ung thư, suy tim giai đoạn 3 và 4... Bệnh viện đã linh hoạt giải quyết cho bệnh nhân đến từ các tỉnh khác, không chỉ riêng TP.HCM", bác sĩ Tuấn nói.

Tại Viện Y dược học dân tộc TP.HCM, BS.CKII Trương Trung Hiếu, trưởng phòng kế hoạch tổng hợp, cho biết từ khi triển khai quy định, viện đã tiếp nhận gần 600 lượt người bệnh chuyển trực tiếp từ cấp ban đầu; phần lớn các trường hợp này là các bệnh liên quan đến ung thư, rối loạn chuyển hóa...

Trong các nhóm bệnh được chuyển từ cấp khám chữa bệnh ban đầu đến chuyên sâu có nhiều nhóm bệnh liên quan đến sản phụ khoa như sẩy thai; phá thai; biến chứng của chuyển dạ, đẻ và sau đẻ; phù, tăng huyết áp trong khi có thai, đẻ và sau đẻ... 

Ông Trần Ngọc Hải, giám đốc Bệnh viện Từ Dũ (TP.HCM), cho hay bệnh viện tiếp nhận tất cả trường hợp người bệnh ở các cấp từ ban đầu đến cơ bản, kể cả bệnh nhân vượt tuyến. Do đó đã có nhiều bệnh nhân mắc các bệnh lý được quy định tại thông tư số 01 năm 2025 của Bộ Y tế được hưởng chế độ BHYT khi khám và điều trị tại bệnh viện mà không cần giấy chuyển tuyến từ cấp ban đầu.

TP.HCM giảm thêm thủ tục

Bên cạnh danh mục 62 bệnh, nhóm bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo được đến thẳng cấp chuyên sâu, mới đây TP.HCM đã ban hành danh mục 35 bệnh, nhóm bệnh được chuyển thẳng từ cấp ban đầu đến cấp chuyên sâu mà không cần qua cấp cơ bản như trước đây.

Theo quy định chuyển người bệnh của thông tư 01 (Bộ Y tế), cơ sở y tế có thể chuyển người bệnh từ cấp ban đầu đến thẳng cấp chuyên sâu trong trường hợp cấp cơ bản không đáp ứng được điều trị.

Thực hiện theo quy định này, Sở Y tế TP.HCM đã ban hành danh mục 35 bệnh lý, nhóm bệnh lý được chuyển thẳng từ cấp khám chữa bệnh ban đầu đến cấp chuyên sâu, không cần qua cấp cơ bản. 35 nhóm bệnh lý sẽ tương ứng với các mã bệnh, kèm theo tình trạng và điều kiện.

Điều này đồng nghĩa với việc, thay vì người bệnh phải xin giấy chuyển viện theo quy định là từ cấp ban đầu lên cấp cơ bản, từ cấp cơ bản đến cấp chuyên sâu thì nếu mắc 1 trong 35 bệnh lý này, cơ sở y tế cấp ban đầu (trạm y tế, phòng khám, trung tâm y tế...) có thể chuyển thẳng bệnh nhân lên cấp chuyên sâu (tương đương bệnh viện tuyến tỉnh, tuyến trung ương trước đây) mà không cần qua cấp cơ bản (tương đương tuyến huyện trước đây).

Đối với các trường hợp còn lại (không nằm trong danh mục này), các đơn vị thực hiện đúng các quy định về chuyển người bệnh giữa các cơ sở khám chữa bệnh BHYT theo đúng trình tự quy định. Đối với danh mục 62 nhóm bệnh lý vẫn được khám chữa bệnh tại cấp chuyên sâu mà không cần giấy chuyển viện.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Trần Thị Trang, vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế), cho biết quy định chuyển người bệnh giữa các cơ sở y tế đã được mở rộng, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người bệnh. Đặc biệt là những người mắc bệnh hiếm, bệnh hiểm nghèo.

Theo đó, danh mục 62 bệnh được lựa chọn dựa trên đánh giá kỹ lưỡng của hội đồng chuyên môn, các bệnh viện tuyến trên và các cơ sở khám chữa bệnh cấp cơ bản. Những bệnh chỉ có thể chẩn đoán và điều trị hiệu quả tại các bệnh viện chuyên sâu đã được đưa vào danh mục này.

Ngoài ra, khoảng 105 nhóm bệnh khác nằm trong danh mục phụ lục 2 do các cơ sở y tế cấp cơ bản đảm nhiệm. Đáng chú ý, toàn bộ 62 bệnh thuộc cấp chuyên sâu cũng có thể được tiếp nhận tại tuyến cơ bản khi cần thiết. Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng ban hành danh mục 37 bệnh, nhóm bệnh được cấp giấy chuyển viện có giá trị trong một năm.

"Như vậy, các bệnh thuộc nhóm hiếm, hiểm nghèo, cần phẫu thuật hoặc kỹ thuật cao mà các cơ sở y tế ở cấp thấp chưa đủ khả năng chẩn đoán, điều trị mới được đến thẳng cấp chuyên sâu. Bên cạnh đó, các bệnh mà cấp cơ bản chưa đủ khả năng chẩn đoán điều trị, người bệnh cũng sẽ được chuyển thẳng đến cấp chuyên sâu. 

Sự lựa chọn này giúp phân luồng bệnh nhân hợp lý, tránh tình trạng quá tải tại các bệnh viện tuyến trên do tâm lý chung của người dân cứ nghe bệnh nặng là muốn chuyển tuyến mới thấy an tâm", bà Trang cho hay.

Bà Trang cũng nhấn mạnh thực tế cũng cho thấy không phải tất cả bệnh đều cần thiết phải chuyển lên tuyến trên, bởi nhiều bệnh có thể được xử lý hiệu quả tại tuyến dưới nếu được đầu tư đủ nguồn lực và chuyên môn. Cơ sở khám chữa bệnh, người dân cần hiểu rõ quy định để tránh gây quá tải cho tuyến cuối.

Không phải ai cũng được đến thẳng cấp chuyên sâu

Không phải trường hợp nào mắc mã bệnh trong danh mục theo thông tư 01 của Bộ Y tế ban hành đều được đến thẳng cấp chuyên sâu. Việc được đến thẳng cơ sở y tế cấp chuyên sâu còn phụ thuộc vào điều kiện, tình trạng quy định rõ.

Hiện nhiều bệnh nhân còn thắc mắc hoặc nhầm lẫn về giấy chuyển tuyến khi đến bệnh viện thăm khám.

Chị N.T. (42 tuổi, Trà Vinh) đưa con gái mắc bệnh lupus ban đỏ đến Bệnh viện Chợ Rẫy (TP.HCM) thăm khám, cho hay các lần trước đây đều phải đến bệnh viện địa phương để xin giấy chuyển tuyến.

"Dù thủ tục cũng không rườm rà nhưng đi lại cũng mất thời gian. Giờ hai mẹ con cũng đỡ lo lắng, đỡ phải đi lại nhiều lần làm giấy chuyển tuyến", chị T. nói.

Chị L.N. (TP.HCM) thì cho hay mẹ chị 72 tuổi ngụ tại Nghệ An đi tầm soát bệnh tại TP.HCM vào đầu tháng 7 và chẩn đoán ung thư phổi giai đoạn 4 (mã bệnh C34). Đây là bệnh nằm trong danh mục 62 bệnh lý hiếm, hiểm nghèo được Bộ Y tế quy định không cần thủ tục chuyển tuyến.

Tuy nhiên, tại Bệnh viện Ung bướu, người nhà chị được yêu cầu bắt buộc phải có giấy chuyển viện. Chị N. thắc mắc và được giải thích các mã bệnh thuộc 62 bệnh trên phải kèm theo hai điều kiện là người dưới 18 tuổi và không áp dụng đối với trường hợp đã được chẩn đoán xác định nhưng không có chỉ định điều trị đặc hiệu.

Trưa 6-8, đang chờ nhận thuốc BHYT tại Bệnh viện Nguyễn Trãi (TP.HCM), bà T.L. (64 tuổi) cho biết bản thân mắc nhiều bệnh mãn tính trong nhiều năm qua như đái tháo đường, cơ xương khớp, tổn thương dây thần kinh ngoại biên...

Mỗi lần tái khám, bà L. được nhận thuốc uống trong vòng 21 ngày. Theo bà L., bệnh đái tháo đường đa biến chứng khá nguy hiểm, phải theo dõi kỹ sức khỏe. Khi hay thông tin có nhiều nhóm bệnh được chuyển từ cấp ban đầu đến chuyên sâu tại TP.HCM mà không cần giấy chuyển viện, bà L. bày tỏ hài lòng nhưng thắc mắc làm sao để biết căn bệnh mình "nằm trong danh sách" này.

Bác sĩ Trương Trung Hiếu cũng chia sẻ thực tế vẫn còn tình trạng người dân chưa hiểu rõ về quy định nên cho rằng bệnh nào cũng có thể được chuyển thẳng cấp chuyên sâu. Do đó cần có sự truyền thông rõ ràng và rộng rãi để người dân nắm thông tin chính xác.

Các cơ sở y tế cấp ban đầu phải chuyển người bệnh mắc bệnh lý theo đúng các mã bệnh đã được quy định và tình trạng, điều kiện kèm theo phù hợp. Đồng thời người bệnh cũng cần hiểu rõ rằng chỉ có những bệnh được quy định mới được chuyển trực tiếp lên tuyến chuyên sâu.

Tìm hiểu kỹ danh mục bệnh từ các bệnh viện

TS Diệp Bảo Tuấn, giám đốc Bệnh viện Ung bướu TP.HCM, cho hay để người bệnh nắm thêm về chính sách của BHYT, trong đó có danh mục 62 bệnh hiếm, hiểm nghèo không chuyển tuyến, bệnh viện đã tăng cường truyền thông trên fanpage, website của bệnh viện và tổ chức tập huấn cho nhân viên y tế, người dân dễ dàng nắm bắt thông tin.

Trong đó nêu rõ từ ngày 1-1-2025, 10 nhóm bệnh lý ung thư được hưởng 100% mức hưởng BHYT khi tự đến cấp chuyên sâu khám chữa bệnh như u ác tụy, nhóm u ác tính, u ác của não, u ác của xương và sụn khớp ở các vị trí khác...

Khám bệnh vượt tuyến, bảo hiểm y tế chi trả thế nào?

Nhiều người dân vẫn băn khoăn nếu đăng ký khám chữa bệnh bảo hiểm y tế ở tuyến xã hoặc cấp ban đầu, nhưng khi cần đến bệnh viện tuyến trên thì quyền lợi bảo hiểm y tế có được đảm bảo không?