Kể từ lần đàm phán trực tiếp vào tháng trước, Nga đã triển khai hàng loạt đợt không kích bằng máy bay không người lái (drone) quy mô lớn chưa từng thấy vào Ukraine trước khi đề nghị cuộc đàm phán tiếp theo vào ngày 2-6, giờ Thổ Nhĩ Kỳ.

Ngày 1-6, Kiev xác nhận sẽ có mặt, đồng thời thực hiện cuộc tấn công tầm xa nhất đến nay trong ba năm xung đột khi sử dụng drone phá hủy các máy bay ném bom của Nga ở xa tận Siberia.

Vừa đánh vừa đàm

Chỉ vài giờ trước đàm phán, Nga và Ukraine quyết đẩy mạnh các đợt không kích. Sáng 2-6, Hãng tin AFP dẫn lời Bộ Quốc phòng Nga cho biết các đơn vị phòng không của nước này đã "chặn và phá hủy" 162 drone của Ukraine, phần lớn tại các vùng biên giới như Kursk và Belgorod.

Trong khi đó Ukraine tố Nga đã phóng 472 drone và bảy tên lửa trong ngày trước đàm phán. Đồng thời Nga tuyên bố đã tiến sâu hơn vào vùng Sumy của Ukraine và các bản đồ nguồn mở cho thấy Nga đã chiếm 450km2 đất của Ukraine trong tháng 5, mức tiến quân hằng tháng nhanh nhất từ đầu năm đến nay.

Trước đó ngày 1-6, Ukraine tuyên bố thực hiện một trong những cuộc tấn công táo bạo và thành công nhất trên lãnh thổ Nga, đánh trúng hàng chục máy bay ném bom chiến lược đậu tại các căn cứ không quân sâu bên trong nước Nga, cách tiền tuyến hàng ngàn km.

Theo Đài RT, năm khu vực bị tấn công gồm Murmansk, Irkutsk, Ivanovo, Ryazan và Amur, trong đó ba đợt đã bị đánh bật hoàn toàn.

Mục đích của Kiev là nhằm làm suy yếu khả năng tiến hành chiến tranh của Nga và chứng minh với những nước ủng hộ, các nhà cung cấp viện trợ rằng chiến thắng của Nga không phải là điều tất yếu.

Với đợt tấn công mới nhất, các máy bay bị phá hủy sẽ làm giảm năng lực tấn công tầm xa của Nga và buộc Matxcơva phải tính lại việc bảo vệ các vũ khí chiến lược của mình, bao gồm khả năng di chuyển chúng ra xa biên giới hơn, theo Viện Lowy.

Và cuối cùng, mục đích của Kiev là gây áp lực chính trị lên Tổng thống Nga Vladimir Putin để đàm phán một thỏa thuận chấm dứt chiến tranh theo hướng có lợi cho Ukraine.

Sau cuộc tấn công, cựu tổng thống Ukraine Petro Poroshenko đã nói rằng nó đem lại cho Kiev "lý lẽ không thể tốt hơn" tại đàm phán.

"Các cuộc tấn công mới nhất của Ukraine vào các sân bay của Nga sẽ có ảnh hưởng đến cuộc chiến nhưng không có khả năng thay đổi tính toán chính trị của lãnh đạo Nga. Tuy nhiên các cuộc tấn công là một điềm báo khác về cuộc chiến tranh trong tương lai", Viện Lowy đánh giá.

Nhà phân tích Sergey Poletaev cho rằng Ukraine chỉ là sự phô trương nhằm khiêu khích Nga vượt giới hạn hoặc kéo Mỹ sâu hơn vào cuộc chiến.

"Giống như cuộc tấn công thất bại vào Kursk năm ngoái, những nỗ lực này không nhằm mục đích giành chiến thắng hoàn toàn trong cuộc chiến, mà là phá vỡ bước tiến chậm mà chắc của Nga", Đài RT dẫn lời ông Poletaev nói, cho rằng thực tế hệ thống phòng thủ của Ukraine đang ngày càng suy yếu do thiếu thốn quân lực và khí tài.

Không nhượng bộ

Có lẽ triển vọng không mấy lạc quan của cuộc đàm phán là nguyên nhân khiến Nga và Ukraine đẩy mạnh không kích.

Sáng 2-6, Ukraine xác nhận phái đoàn của nước này đã đến Istanbul, nơi phái đoàn Nga đã chờ sẵn, để bước vào cuộc đàm phán cùng ngày.

Cuối tuần qua, lãnh đạo phái đoàn đàm phán Nga, ông Vladimir Medinsky cho biết Matxcơva đã nhận được dự thảo bản ghi nhớ do Ukraine đề xuất liên quan đến giải pháp hòa bình nhằm chấm dứt xung đột.

Tuy nhiên, Nga sẽ chuyển dự thảo của nước này cho Kiev tại cuộc đàm phán. "Để một cuộc họp có ý nghĩa, chương trình nghị sự phải rõ ràng và các cuộc đàm phán phải được chuẩn bị chu đáo", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky chỉ trích trên X.

Nhưng phía Nga đã nhấn mạnh sẽ giữ các yêu cầu của mình, như Tổng thống Nga Vladimir Putin từng nói rằng phải loại bỏ "nguyên nhân gốc rễ" của cuộc xung đột.

Điều đó có nghĩa là Ukraine phải từ bỏ quan hệ quân sự với phương Tây, bác bỏ cái mà Matxcơva gọi là "ý thức hệ chống Nga" và công nhận các tiền tuyến hiện tại là biên giới trên thực tế.

Ngược lại, Ukraine cũng kiên quyết không nhượng bộ, cho rằng điều này đồng nghĩa với đầu hàng trước Nga.

Theo Reuters, Ukraine đã đưa ra đề xuất của riêng mình, với trọng tâm là kêu gọi đảm bảo an ninh quốc tế cho Kiev. Nói một cách đơn giản, Kiev đang yêu cầu phương Tây cam kết bảo vệ Ukraine - không chỉ trên lý thuyết mà còn về mặt quân sự.

Giống như cuộc họp đầu tiên ở Istanbul, thành phần của các phái đoàn chủ yếu là các quan chức chính phủ có quyền lực chính trị hạn chế, cho thấy các cuộc thảo luận vào ngày 2-6 sẽ vẫn mang tính kỹ thuật. Như cuộc gặp trước đó đã mang lại một cuộc trao đổi tù nhân lớn nhưng không có gì khác, tờ New York Times bình luận.

Nga đề xuất ngừng bắn 2-3 ngày, sẽ trao đổi tù binh quy mô lớn với Ukraine

Sau vòng đàm phán ở Istanbul, Nga - Ukraine đã nhất trí trao đổi tất cả các tù binh bị thương nặng và người trẻ. Kiev muốn tiếp tục đàm phán trong tháng 6, trong khi Nga muốn ngừng bắn 2-3 ngày để có thời gian thu hồi thi thể binh sĩ.