Trong cuộc phỏng vấn với Tuổi Trẻ nhân dịp 5 năm thực thi EVFTA, Đại sứ Julien Guerrier cho biết các doanh nghiệp Liên minh châu Âu (EU) sẵn sàng đồng hành cùng Việt Nam trong các dự án chiến lược, đồng thời nhấn mạnh EVFTA là một trong những hiệp định tham vọng nhất của EU với một nền kinh tế mới nổi.

Hiệp định này đã xóa bỏ tới 99% thuế quan, tạo nền tảng pháp lý và kinh tế vững chắc cho tăng trưởng và đầu tư song phương. Tính đến năm 2024, kim ngạch thương mại hàng hóa giữa hai bên đạt hơn 64 tỉ euro; thương mại dịch vụ đạt 8,4 tỉ euro; đầu tư từ EU vào Việt Nam lên tới 10,7 tỉ euro.

EVFTA đã chứng minh sự vững vàng trước nhiều thách thức toàn cầu và thể hiện cam kết mạnh mẽ của EU đối với thương mại mạnh mẽ, có sức chống chịu và dựa trên luật lệ với một đối tác chủ chốt tại ASEAN.

Đại sứ JULIEN GUERRIER

Việt Nam nới rộng cửa cho EU

* Việt Nam có lợi thế gì khi có EVFTA và liệu kết quả đạt được có chỉ giới hạn trong xuất khẩu và thương mại?

- EVFTA giúp Việt Nam cải thiện năng lực cạnh tranh so với các nước láng giềng. Ngoài việc xóa bỏ thuế quan, hiệp định còn thúc đẩy đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI), đóng vai trò như một khung pháp lý hỗ trợ tăng trưởng và đầu tư. Nhờ đó, Việt Nam trở thành điểm đến đầu tư hấp dẫn, hàng hóa dễ dàng tiếp cận thị trường EU, góp phần tạo ra những thành quả kinh tế ấn tượng trong thời gian qua.

Tuy nhiên tận dụng EVFTA mới là điểm khởi đầu. Việc thực thi hiệp định đóng vai trò then chốt, đòi hỏi phải loại bỏ các rào cản không cần thiết và tránh thiết lập những rào cản mới đi ngược tinh thần FTA. Doanh nghiệp EU cần một môi trường đầu tư minh bạch, dễ dự đoán và thân thiện để phát triển mạnh hơn tại Việt Nam.

Tôi đánh giá cao sự sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề nhanh chóng của Việt Nam. Một mối quan hệ đối tác cân bằng và có đi có lại sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho cả hai bên.

* Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có nhiều cuộc đối thoại với nhà đầu tư nước ngoài. Ông đánh giá thế nào về nỗ lực cải cách sau các cuộc đối thoại đó?

- Các cuộc đối thoại giữa Thủ tướng và doanh nghiệp EU là cơ hội quý giá để đề xuất những sáng kiến cải thiện thực chất. Tôi đã tham dự một số buổi và ấn tượng với sự cởi mở, lắng nghe và sẵn sàng trao đổi của lãnh đạo Việt Nam.

Dù một số lĩnh vực như nhập khẩu nông sản vẫn còn vướng thủ tục hành chính phức tạp, thì ở các lĩnh vực khác, chẳng hạn dược phẩm, đã có tiến bộ đáng kể. 

Quy trình phê duyệt thuốc mới đang trở nên nhanh hơn. Đây là tín hiệu tích cực cho người dân Việt Nam cũng như các doanh nghiệp châu Âu. Chúng tôi hy vọng sẽ thấy sự cải thiện tương tự ở các lĩnh vực khác.

Đối tác đáng tin cậy

* Trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ và xu hướng áp thuế gia tăng, EVFTA đóng vai trò gì để EU và Việt Nam duy trì chuỗi cung ứng ổn định?

- EU và Việt Nam là những đối tác đáng tin cậy trong bối cảnh thương mại toàn cầu nhiều bất định. Nhiều quốc gia ở Nam và Đông Nam Á đang học hỏi mô hình EVFTA.

Cả hai bên đều ủng hộ thương mại tự do dựa trên luật lệ. EVFTA, khi được thực thi hiệu quả, sẽ củng cố uy tín của cam kết này, nhất là về tính cởi mở, ổn định và khả năng dự đoán. Điều này sẽ mở rộng cơ hội và không gian hoạt động cho doanh nghiệp.

EU cũng đang nỗ lực cải cách Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) để xây dựng một khuôn khổ hiệu quả hơn nhằm đối phó với các thách thức hiện nay. Đồng thời, EU hợp tác với các đối tác như Việt Nam và Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) để củng cố các nguyên tắc đa phương, tạo thuận lợi thương mại và đối phó với các rủi ro mới như đứt gãy chuỗi cung ứng.

Chúng tôi hoan nghênh các bước đi của Việt Nam theo hướng này. Việt Nam gần đây thông báo tham gia Cơ chế trọng tài phúc thẩm tạm thời nhiều bên (MPIA) của WTO, trong khi CPTPP cũng có bước tiến hướng đến đối thoại với EU. EVFTA là nền tảng để hai bên cùng hợp tác tăng cường khả năng chống chịu kinh tế và đa dạng hóa chuỗi cung ứng.

* EU sẽ ưu tiên hợp tác với Việt Nam trong những lĩnh vực nào giai đoạn tới? Và làm gì để EVFTA phát huy hiệu quả tốt hơn?

- Việt Nam đang thực hiện cải cách hành chính sâu rộng, đặt ra các mục tiêu lớn về phát triển kinh tế và năng suất. Đây là những điều kiện thuận lợi để nâng cao hiệu quả vận hành, thu hút nguồn lực, và hấp dẫn thêm nhà đầu tư từ EU.

EVFTA không phải là điểm kết thúc, mà là điểm khởi đầu cho hợp tác sâu rộng hơn ở các lĩnh vực chiến lược như chất bán dẫn, nguyên liệu thô quan trọng và năng lượng tái tạo. Mục tiêu là tăng khả năng chống chịu và đa dạng hóa nền kinh tế.

Để triển khai hiệu quả hơn, EU đang tích cực hỗ trợ Việt Nam trong quản lý hải quan, từ phân loại, định giá đến xác định xuất xứ hàng hóa. Chúng tôi đang làm việc để đơn giản hóa quy định, giảm chi phí và tổ chức các chương trình tập huấn cho cán bộ hải quan Việt Nam về quy tắc xuất xứ.

EU là đối tác đáng tin cậy, an toàn và chất lượng cao, sẵn sàng hỗ trợ Việt Nam trên nhiều mặt: chuyển đổi xanh, hạ tầng, năng lượng, kinh tế số và công nghệ cao. Các doanh nghiệp EU luôn sẵn sàng đồng hành như những đối tác uy tín cho các dự án chiến lược của Việt Nam.

Hàng Việt Nam đã tận dụng ưu đãi trong EVFTA để xuất khẩu vào châu Âu thế nào?

Chính thức có hiệu lực từ tháng 8-2020, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA) đã giúp hàng xuất khẩu Việt Nam rộng cửa vào EU.