Và cũng như tên gọi của nó, đây không chỉ là chuyện cao bồi Viễn Tây.

Đi tìm Nguyên Sơ

Abel Crow, nhân vật chính của tiểu thuyết này, đạt đến thành tựu thiện xạ đệ nhất miền Tây hoang dã khi mới 27 tuổi.

Cái tuổi 27 mà Jimi Hendrix qua đời vì ngạt thở, cái tuổi Kurt Cobain chọn tự kết liễu bằng súng, và Amy Winehouse rời bỏ cuộc sống cũng ở tuổi hai bảy oan nghiệt.

Danh sách này còn dài, đến nỗi người ta đặt cho nó cái tên: "Câu lạc bộ 27" (27 Club).

Ở tuổi 27, Abel với khẩu súng trong tay đi tìm lời giải cho những câu hỏi siêu hình trong cái thời "vẫn còn tồn tại những không gian chưa từng hữu hình trước kia, những vùng đất chưa từng được ý thức.

Bên kia hàng rào kẽm gai, từ chỗ làm việc ngước lên, bạn có thể trông thấy. Đó là Nguyên Sơ. Tọa lạc trong sự vắng mặt rõ là của sinh vật người…".

Cái Nguyên Sơ đã chờ đợi con người hàng ngàn năm, cái Nguyên Sơ đã sản sinh ra tất cả. Sự sống. Cái chết. Những Abel Crow. Những Hallelujah Wood. Những con người như bước ra từ thánh kinh, trong cái thời hồng hoang trên mặt đất.

Trong thánh kinh, Cain và Abel là hai người con trai đầu của Adam và Eva - những con người đầu tiên. Cái chết của Abel chính là cái chết đầu tiên của nhân loại.

Baricco không giấu giếm nguồn cảm hứng tôn giáo đã phủ lên tác phẩm này. Nhưng đồng thời ông cũng mượn không gian Viễn Tây, cái thế giới huyền thoại như nằm bên rìa của các biên giới địa lý lẫn lằn ranh của sống chết. Của công lý và báo thù. Của anh hùng và kẻ phản anh hùng. Của thiện và ác.

Tự thân cái tên Viễn Tây ấy không cần nói gì nhiều cũng đã đủ đầy. Alessandro Baricco mượn Viễn Tây để kể câu chuyện mang màu sắc kinh thánh của mình. Tương tự việc ông mượn Nhật Bản trong tiểu thuyết Lụa để nói về thứ âm nhạc trắng, mượn đại dương trong Novecento để nói về tồn tại.

Các nhân vật trong ba tiểu thuyết Lụa, Novecento, Abel của ông đều có điểm chung là trẻ. Ba tiểu thuyết này còn có điểm chung nữa là ngắn. Một thứ tiểu thuyết có thể đọc trên sân khấu như một loại nghệ thuật trình diễn.

Cái nhân vật chính xê dịch qua lại giữa các không gian, mà chính gọi chúng trong Abel là "Những không gian nằm im lặng ấy". Hay như Novecento lấy cảm giác bồng bềnh của con tàu chuyển động đồng nhất với nhịp sống của mình.

Ở Abel, trong hành động bắn súng vừa ẩn chứa ý nghĩa tồn tại: "Nghe tâm can rung lên là tôi bắn" như thể "Một cái rùng mình thật khẽ của thế gian, thế thôi. Ngắn hơn một khoảnh khắc".

Tâm tình quá vãng

Tác phẩm Abel là tiểu thuyết mới nhất của Alessandro Baricco. Nguyên tác xuất bản ở Ý năm 2023, bản Việt ngữ do Trần Doãn Trang và Vũ Ngọc Thăng dịch, phát hành năm 2025.

Độc giả sẽ thấy không lạ khi một nhà văn người Ý chọn miền Viễn Tây gắn liền với phim cao bồi Mỹ. Nếu biết rằng từng có một dòng phim Viễn Tây Ý (Spaghetti Western) nở rộ trong khoảng hai thập niên 1960 và 1970.

Vào thời hoàng kim của những phim "cao bồi Ý" này, có "hai Sergio" nổi bật là Sergio Leone và Sergio Corbucci.

Đạo diễn Leone nổi tiếng với phim The Good, the Bad and the Ugly (Thiện, Ác, Tà, năm 1966) có tài tử Clint Eastwood thủ vai chính. Đạo diễn Corbucci có phim Django cũng ra mắt năm 1966 mà về sau trở thành nguồn cảm hứng cho Quentin Tarantino làm phim Django Unchained.

Bộ phim Django Unchained này giúp Tarantino đoạt một tượng vàng Oscar cho kịch bản xuất sắc và diễn viên Christoph Waltz đoạt một Oscar cho vai nam phụ xuất sắc.

Năm 2021, một phim tài liệu có tên Django & Django được công chiếu, trong đó Quentin Tarantino xuất hiện với vai trò khách mời, đưa ra nhận định về ảnh hưởng của dòng phim Viễn Tây Ý đến lịch sử điện ảnh.

Cho nên, có thể nói, với tiểu thuyết Abel - Một truyện siêu hình học cao bồi Viễn Tây, Alessandro Baricco đã làm cú bắn đúp. Ông đã kể một câu chuyện mang màu sắc siêu hình diễn ra ở miền Viễn Tây. Đồng thời giữa thế kỷ 21 này gợi lên hoài niệm về một dòng phim thời thượng của hồi quá vãng.

Một tháng ở Nam Kỳ của Phạm Quỳnh

Xuất hiện lần đầu trên Nam Phong tạp chí vào năm 1918 và đăng ba kỳ (không liên tục), 'Một tháng ở Nam Kỳ' kể về chuyến du ký đến những địa danh nổi tiếng ở Nam Kỳ hơn 100 năm trước của nhà văn Phạm Quỳnh.