Phim Tướng về hưu do đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi thực hiện, từng gây tiếng vang lớn khi ra mắt năm 1988.

Sau hơn ba thập kỷ, phim được giới thiệu trong Cine7 - Ký ức phim Việt. Nghệ sĩ Hoàng Cúc và Tú Oanh kể lại những câu chuyện hậu trường thú vị trong quá trình thực hiện phim.

Diễn viên nổi loạn

Tướng về hưu chuyển thể từ truyện ngắn cùng tên của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp, kể về ông Thuấn - một vị tướng dũng mãnh xông pha nơi chiến trường, khi trở về lại thấy cô đơn lạc lõng và suy sụp tinh thần trong chính ngôi nhà của mình. 

Bộ phim tái hiện bức tranh ảm đạm và bẽ bàng về xã hội giao thời lúc bấy giờ.

Nghệ sĩ Hoàng Cúc vai Thủy, con dâu của ông Thuấn. Đây là nhân vật phản diện, xấu xí đến tột cùng. 

Trong phim có cảnh Thủy mang nhau thai trẻ con từ bệnh viện sản - nơi mình làm việc về để xay ra nuôi đàn chó mấy chục con nhằm mục đích kinh doanh gây chấn động, bị khán giả lên án.

Nghệ sĩ Hoàng Cúc kể: "Bộ phim gióng lên một tiếng chuông báo động về tình trạng suy đồi đạo đức một cách tinh vi thông qua nhân vật Thủy. Phim lúc bấy giờ phim đen trắng cho nên khán giả nhìn cối xay thịt không thấy hết được sự khủng khiếp của chi tiết này".

"Phim có nhiều thứ diễn viên nổi loạn lắm. Khi quay, tôi nói với đạo diễn em đếm tiền trên bàn không 'máu', anh cho em đếm tiền giữa nền nhà hay hơn. Sau đó, chi tiết này lên phim rất đắt giá, "ăn" không bị khiên cưỡng. Hai vợ chồng đếm tiền, mặt bà vợ lạnh băng xong rồi hút thuốc lá nữa".

Chi tiết nhân vật Thủy hút thuốc lá cũng đắt trong phim. Diễn viên Hoàng Cúc hút thuốc thật, còn biết cách phả khói ra cả mũi. Bà nói: "Biết hút thuốc mới vào vai "ăn" đó, chứ nếu không cũng khó".

Nếu như diễn viên Hoàng Cúc tham gia Tướng về hưu đã là nghệ sĩ có tên tuổi thì người giúp việc Lài là vai đầu tiên có thoại của diễn viên Tú Oanh.

Lài là người giúp việc của Thủy, rất sợ bà chủ. Còn ở ngoài đời, cảnh quay đầu tiên với Hoàng Cúc khiến diễn viên Tú Oanh cũng "sợ lắm". 

Bà kể thêm: "Ở bối cảnh 2, hai bố con Lài bị Thủy mắng. Bác Trần Hạnh vai ông Cơ - cha Lài diễn hay quá tạo nên sự đồng cảm, khiến tôi thấy đúng là thân phận mình, khóc thương nhân vật".

Diễn viên Tú Oanh cũng hài hước bảo rằng vai diễn đầu tiên vận vào người. Trong sự nghiệp diễn viên bà được giao nhiều vai làm osin, khổ đau, lam lũ. "Nhưng tôi có cảm xúc vào vai thuận vô cùng", bà Tú Oanh nói.

Xúc động bài thơ về Tướng về hưu

Tướng về hưu gây nhiều tranh cãi nhưng được khán giả và đồng nghiệp đón nhận nồng nhiệt. 

Những diễn viên còn sống hay đã mất tạo nên tác phẩm mà đến bây giờ vẫn là một tấm gương soi chiếu cho rất nhiều những giá trị về đạo đức, niềm tin về con người và giá trị của gia đình. Đến nay vẫn còn nguyên giá trị.

Phim đoạt giải Bông sen bạc, giải cao nhất tại Liên hoan phim Việt Nam năm 1990. Diễn viên Hoàng Cúc nhận giải nữ diễn viên xuất sắc.

Một trong những yếu tố thành công là phim đã chọn diễn viên phù hợp, hợp đến nỗi "chỉ cần họ mặc trang phục phim vào là thấy nhân vật", diễn viên Hoàng Cúc chia sẻ.

Và cũng từ Tướng về hưu, nhiều diễn viên được trao danh hiệu nghệ sĩ ưu tú, nghệ sĩ nhân dân.

Sau khi kết thúc giao lưu, diễn viên Hoàng Cúc đọc bài thơ do bà sáng tác, nhắc đến tên những diễn viên tham gia và cảm xúc của mình trong hành trình làm phim Tướng về hưu, lúc đó mái tóc còn xanh, nay đã bạc trắng. Diễn viên Tú Oanh lắng nghe mắt ngấn lệ.

Đạo diễn Nguyễn Khắc Lợi, diễn viên Mạnh Linh, Hoàng Dũng, Trần Hạnh... giờ đây đã ra người thiên cổ nhưng những đóng góp của họ trong bộ phim Tướng về hưu nói riêng và điện ảnh Việt nói chung vẫn được nhắc nhớ và trân trọng.

46 năm, xem lại Mẹ vắng nhà

Năm diễn viên nhí hóa thân vào vai người con của chị Út Tịch trong phim Mẹ vắng nhà diễn mà như không diễn. Bí quyết nào giúp chúng có thể hoàn thành tốt vai diễn như vậy?

.