Sản xuất iPhone tại Mỹ, bài toán khó của Apple

Trong lần tranh cử đầu tiên vào năm 2016, ông Donald Trump hứa với cử tri ông sẽ bắt "Apple bắt đầu sản xuất máy tính và các thứ chết tiệt của họ ở đất nước này thay vì các quốc gia khác".

Mức thuế 25% lơ lửng

Gần một thập niên sau, khi là tổng thống Mỹ nhiệm kỳ 2, ông Trump lại một lần nữa áp lực lên Apple, ra tối hậu thư cho ông lớn công nghệ này: bắt đầu sản xuất iPhone tại Mỹ, hoặc trả thuế ít nhất 25% đối với mỗi chiếc smartphone nhập khẩu vào Mỹ được sản xuất tại nước ngoài.

Ngày 23-5, ông Trump đe dọa sẽ áp thuế 25% đối với iPhone sản xuất ở nước ngoài và được nhập khẩu vào Mỹ. Cho rằng "nếu không, sẽ không công bằng", Tổng thống Mỹ nói ông cũng sẽ áp mức thuế này lên sản phẩm của các hãng điện thoại khác, bao gồm cả ông lớn Samsung của Hàn Quốc.

Ông Trump cho biết việc đánh thuế sẽ bắt đầu vào cuối tháng 6 tới. Theo Đài NDTV, đại diện của Apple và Samsung hiện vẫn chưa trả lời yêu cầu bình luận về các đe dọa thuế quan trên của ông chủ Nhà Trắng.

Đe dọa áp thuế "chỉ mặt đặt tên" trên của ông Trump có thể khiến Apple và nhiều hãng công nghệ lớn khác lo ngại. 

Trước đó, các hãng sản xuất điện thoại phần nào thở phào vì smartphone, máy tính và nhiều thiết bị điện tử khác hiện đang được miễn khỏi danh sách hàng hóa phải chịu thuế đối ứng mà ông Trump có kế hoạch áp đặt lên hầu hết mọi đối tác thương mại của Mỹ.

Bên cạnh mức thuế 25% lơ lửng, những công ty này sắp tới cũng sẽ phải đối mặt với mức thuế áp dụng trên toàn ngành đối với chất bán dẫn mà chính quyền ông Trump đang xem xét. Theo đó, mức thuế này có thể ảnh hưởng đến chi phí sản xuất của nhiều loại thiết bị.

Theo báo New York Times, ước tính 80% iPhone vẫn được sản xuất tại Trung Quốc. Trong bối cảnh đó, CEO Apple Tim Cook khiến ông Trump phật ý hơn khi nói rằng "quả táo khuyết" đã lên kế hoạch chuyển phần lớn hoạt động sản xuất iPhone ở Trung Quốc sang các cơ sở ở Ấn Độ, nhằm tránh thuế quan Washington đánh lên Trung Quốc.

"Ông ấy nói rằng ông ấy sẽ đến Ấn Độ để xây dựng các nhà máy. Tôi đã nói, đến Ấn Độ thì được, nhưng ông sẽ không thể bán vào (Mỹ) nếu không có thuế quan", ông Trump nêu quan điểm.

Sản xuất iPhone ở Mỹ khó khả thi

Kế hoạch mang iPhone trở về sản xuất tại Mỹ của ông Trump được Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick mô tả dễ hình dung hơn. 

Trong cuộc phỏng vấn vào tháng trước với Đài CBS, ông Lutnick cho biết công việc của "hàng triệu triệu con người vặn những chiếc ốc vít nhỏ để tạo ra iPhone" sẽ được mang đến Mỹ và được tự động hóa, tạo việc làm cho những người lao động thương mại lành nghề như thợ cơ khí và thợ điện.

Dự phòng các tác động thuế quan trong cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung do ông Trump khởi xướng, Apple trong thời gian qua đã chuyển hoạt động sản xuất từ Trung Quốc sang nhiều nước châu Á khác, bao gồm Ấn Độ, Việt Nam và Thái Lan.

Với chuỗi cung ứng đã được thiết lập ổn định, việc chuyển sản xuất iPhone và các thiết bị về ngược lại Mỹ sẽ là một công việc cần nỗ lực lớn và tốn kém đối với ông lớn có trụ sở tại California.

Đơn cử như hoạt động lắp ráp iPhone, việc để nhân công Mỹ "vặn ốc" cho thiết bị này sẽ khiến Apple hao tốn đáng kể chi phí cho nhân lực.

Theo phân tích của báo Economic Times, công nhân nhà máy tại Ấn Độ kiếm được khoảng 230 USD mỗi tháng (gần 6 triệu đồng). Trong khi đó, mức lương tối thiểu và chi phí sinh hoạt ở California khiến con số này cao hơn rất nhiều, rơi vào khoảng 2.900 USD/tháng (hơn 75 triệu đồng). Do đó chi phí cho nhân công ở Mỹ đã tăng gấp 13 lần.

Việc lắp ráp một chiếc iPhone tại Ấn Độ mất khoảng 30 USD (gần 800.000 đồng). Nhưng nếu công việc tương tự được thực hiện ở Mỹ, chi phí sẽ tăng vọt lên khoảng 390 USD (hơn 10,1 triệu đồng). Đây mới chỉ là tính riêng chi phí lắp ráp, chưa bao gồm giá linh kiện hoặc các hoạt động hậu cần.

Nếu tính mức thuế nhập khẩu 25% mà ông Trump đề xuất áp lên iPhone lắp ráp tại Ấn Độ, chi phí lắp ráp 30 USD sẽ tăng 25%, tương đương 7,5 USD. Điều này có nghĩa là chi phí lắp ráp cho mỗi chiếc iPhone sẽ chạm mức 37,5 USD (khoảng 970.000 đồng) đã tính cả thuế.

Như vậy, ngay cả với mức tăng sau thuế này, chi phí lắp ráp một chiếc iPhone tại Ấn Độ vẫn thấp hơn nhiều so với mức khoảng 390 USD mà Apple phải bỏ ra cho việc sản xuất tại Mỹ. Nói cách khác, ngay cả khi bị áp thuế, lắp ráp tại Ấn Độ vẫn rẻ hơn khoảng 10 lần so với lắp ráp tại Mỹ.

Theo nhận định của ông Wayne Lam - một nhà phân tích của TechInsights, Apple có thể sản xuất iPhone tại Mỹ nhưng điều này tốn kém và khó khăn, đồng thời sẽ buộc công ty phải tăng giá iPhone lên gấp đôi, với giá từ 2.000 USD trở lên cho mỗi chiếc.

Ông Lam cho biết Apple sẽ phải mua máy móc mới và dựa vào công nghệ tự động hóa nhiều hơn mức họ sử dụng ở Trung Quốc, vì dân số Mỹ ít hơn Trung Quốc rất nhiều.

"Trong ngắn hạn, điều đó không khả thi về mặt kinh tế", chuyên gia này bình luận với New York Times.

Ông Trump dọa áp thuế 50% lên EU, 25% với iPhone không sản xuất ở Mỹ

Thị trường ngay lập tức chao đảo sau khi ông Trump dọa áp thuế 50% lên hàng hóa đến từ Liên minh châu Âu (EU), và 25% với iPhone bán ra ở Mỹ nhưng không sản xuất nội địa.