Chiến tranh Iran - Israel: Dễ bắt đầu, khó kết thúc

TTCT - Trong một xã hội đa dạng như Israel, quyết định tấn công các cơ sở hạt nhân của Iran hôm 13-6 của Thủ tướng Benjamin Netanyahu có thực sự được chia sẻ?

"Cách đây ít phút, Israel đã phát động chiến dịch Sư tử trỗi dậy, một chiến dịch quân sự có mục tiêu nhằm đẩy lùi mối đe dọa từ Iran với sự sống còn của Israel. Chiến dịch này sẽ tiếp tục trong nhiều ngày cho đến khi loại bỏ được mối đe dọa này", ông Netanyahu loan báo hôm 13-6. Lần lượt sau đó, trên tài khoản X của ông, các mẩu tin khác được post lên, cập nhật tình hình chiến sự.

Israel mở màn

Tất cả bắt đầu vào khoảng 3h ngày 13-6 với việc hơn 200 máy bay chiến đấu của Không quân Israel (IAF) tấn công hơn 100 mục tiêu khắp Iran, kể cả nơi ẩn náu của các nhà lãnh đạo quân sự cấp cao trong đêm 13-6.

Người phát ngôn Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF), chuẩn tướng Effie Defrin, loan báo cuộc tấn công có mục đích "loại bỏ mối đe dọa hiện hữu của Iran đối với Nhà nước Israel, mối đe dọa hạt nhân và tên lửa".

Kết quả của vụ không kích đêm đó là "ba chỉ huy quân sự cấp cao nhất của Iran đã bị hạ sát trong các cuộc không kích gồm Tổng tham mưu trưởng các lực lượng vũ trang của chế độ Iran Mohammad Hossein Baqeri; Tư lệnh Vệ binh cách mạng Hossein Salami; Tư lệnh Khatem al-Anbiya (Bộ chỉ huy khẩn cấp), Khatem-Ghulam Ali Rashid", thông cáo báo chí của IDF 13-6.

Người phát ngôn Defrin quả quyết rằng IAF có ưu thế rõ ràng trên bầu trời Iran, đã bay vào tới tận Tehran vốn ở sâu trong lãnh thổ Iran (cách biên giới với Israel hơn 1.500km). Thậm chí hàng chục máy bay chiến đấu của IAF đã vần vũ trong khoảng hai tiếng rưỡi trên bầu trời Tehran, sau khi đã vô hiệu hóa hệ thống phòng không của Iran.

Các phương tiện bay không người lái của IAF cũng bay trên không suốt ngày đêm, tất cả đều kiểm soát không phận, cung cấp thông tin tình báo và hỗ trợ cho cuộc không kích, bản tin của IDF cho biết.

Tuy nhiên, có thể nghi ngờ khả năng một mình tự kiểm soát bầu trời này của Israel. Theo Defense News 13-6:

"Quân đội Hoa Kỳ đã giúp bảo vệ Israel khỏi tên lửa do Iran bắn vào thứ sáu, một ngày sau khi Tel Aviv tiến hành một cuộc không kích lớn vào giới lãnh đạo quân sự và chương trình hạt nhân của Iran. Trước đó trong ngày, Bộ Tư lệnh châu Âu của Hoa Kỳ đã triển khai hai tàu khu trục đến phía đông Địa Trung Hải trước cuộc tấn công, có thể giúp chống lại các cuộc tấn công bằng tên lửa dẫn đường, một quan chức quốc phòng khác cho biết".

Bản tin của Defense News gián tiếp giải thích tại sao Israel quyết định ra tay: "Tel Aviv gọi đây là một cuộc tấn công phủ đầu vào chương trình hạt nhân của Iran, vốn đã tăng tốc bất chấp những nỗ lực của chính quyền Trump nhằm đàm phán một thỏa thuận và tránh một cuộc đối đầu như vậy".

Nôm na mà nói, do Iran một mặt cứ tiếp tục chương trình vũ khí hạt nhân, một mặt đàm phán "ấm ớ" với Mỹ do nắm thóp chính quyền Trump không muốn đụng độ trực tiếp, chi bằng để Israel tự ra tay.

Iran phản kích

Iran bắt đầu phản công gần như ngay sau đó. Đêm 17-6, Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) tuyên bố bắt đầu đợt tấn công thứ 9 của chiến dịch Lời hứa chân thực 3 chống lại Israel.

Cuộc tấn công bắt đầu trước đó vài phút, sẽ tiếp tục cho đến rạng sáng và bao gồm một vụ phóng tên lửa đạn đạo và máy bay không người lái (drone) ồ ạt, hãng thông tấn nhà nước IRNA đưa tin.

Theo Reuters, Iran đã bắn hơn 700 tên lửa và drone vào Israel kể từ khi xung đột bắt đầu, tấn công Tel Aviv, Haifa và các căn cứ quân sự như Ramat David. Đây được coi là các cuộc tấn công đáp trả việc Israel phá hủy khu phức hợp hạt nhân Natanz và một kho drone Shahed.

Theo một phát ngôn viên của IRGC, đợt thứ 9 của chiến dịch phản kích bao gồm sử dụng các loại drone Shahed-107 mới có tầm bắn lên tới 1.500km, cho phép Iran đe dọa không chỉ Israel mà còn các mục tiêu khác trong khu vực.

Theo hãng tin hàng không aviopro.net, hệ thống phòng không của Israel, bao gồm cả hệ thống Iron Dome (Vòm sắt) và Arrow 3, đã đánh chặn được 85% tên lửa và drone của Iran, nhưng một số tên lửa đã đánh trúng mục tiêu.

Trong khi chờ đợi, Iran tiếp tục chống trả các cuộc tấn công. Bản tin của IRNA 17-6 cho biết Iran đã bắn hạ chiếc F-35 thứ tư của Irsael: "Tổng giám đốc Cơ quan Quản lý khủng hoảng Đông Azerbaijan Majid Farshi cho biết lực lượng phòng không của Lực lượng Vũ trang Iran tại Tabriz đã bắn hạ thành công một máy bay chiến đấu F-35 của Israel tại Tabriz, tây bắc Iran".

"Ông nói thêm rằng ba địa điểm xung quanh Tabriz đã bị nhắm mục tiêu vào thứ ba và các hệ thống phòng không đã giao tranh với các phương tiện bay siêu nhỏ (MAV) của Israel. Đây là máy bay chiến đấu F-35 thứ tư bị phòng không Iran chặn lại và phá hủy".

Đáng lưu ý là bản tin này kết thúc bằng một chú thích nhắc lại rằng: "Chính quyền Israel đã bắt đầu các cuộc tấn công bên trong lãnh thổ Iran, bao gồm cả các tòa nhà dân cư, trong một hành động xâm lược vô cớ vào đêm 13-6".

"Các quan chức quân sự cấp cao của Iran đã bị ám sát trong các cuộc tấn công có mục tiêu. Dân thường đã thiệt mạng khi các ngôi nhà bị tấn công trực tiếp, ảnh hưởng đến toàn bộ các trung tâm dân cư".

Aviopro.net kết luận: mối đe dọa là cuộc xung đột sẽ leo thang thành chiến tranh khu vực toàn diện và tổng lực, gây mất ổn định nghiêm trọng cho các thị trường toàn cầu. Song song với các hành động quân sự, Iran cũng muốn đáp trả những tố cáo của Israel về phương diện vũ khí hạt nhân.

Bộ trưởng Tình báo Iran Esma'eel Khatib xác nhận các báo cáo của truyền thông rằng tình báo Iran đã thu được một kho tài liệu chiến lược và nhạy cảm khổng lồ từ chế độ Israel, bao gồm hồ sơ về các kế hoạch và cơ sở hạt nhân của nước này, mà ông cho biết sẽ sớm được công bố. Tướng Khatib cho biết các tài liệu đã được chuyển an toàn đến Iran.

Khi được hỏi về số lượng tài liệu, bộ trưởng cho biết có tới "hàng ngàn", bao gồm các hồ sơ liên quan đến chương trình hạt nhân của Israel, cũng như các tài liệu liên quan đến Hoa Kỳ, châu Âu và các quốc gia khác.

Ai là ai?

Thường thì trong một sự việc đụng chân đụng tay, dư luận vẫn có ý muốn tìm xem bên nào trắng, bên nào đen. Song, thực tế của cuộc chiến này không rõ ràng như vậy.

Bởi thế, không lạ khi nghe Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian, trong điện đàm với Tổng thống UAE Mohamed bin Zayed Al Nahyan, hôm thứ ba 17-6, đã tố cáo "chế độ Israel đang phớt lờ mọi quy định được quốc tế chấp nhận, đồng thời cảnh báo rằng khu vực này có thể không bao giờ có được hòa bình và an ninh bền vững nếu tội ác của Israel vẫn tiếp diễn".

Thế còn dư luận Israel? Một cuộc khảo sát mới của Đại học Do Thái Tel Aviv nêu bật tình trạng chia rẽ đáng kể trong dư luận Israel về chiến dịch quân sự đang diễn ra chống lại Iran, với sự ủng hộ rộng rãi trong cộng đồng người Israel gốc Do Thái và sự phản đối áp đảo từ những người Israel gốc Ả Rập.

Cuộc khảo sát cho thấy: 56% dư luận người Israel Do Thái ủng hộ phá hủy hoàn toàn năng lực quân sự và hạt nhân của Iran, trong khi 44% ủng hộ giải pháp ngoại giao. Ngược lại, người Israel gốc Ả Rập chủ yếu ủng hộ giải pháp ngoại giao: chỉ 14% ủng hộ phá hủy năng lực quân sự của Iran, trong khi 78% cho rằng Israel nên tuân thủ các yêu cầu của Hoa Kỳ về việc dừng chiến dịch quân sự.■

Sự hỗ trợ của Mỹ

Có một chi tiết gây thắc mắc: mặc dù máy bay chiến đấu F-35 của IAF có khả năng tiếp cận Iran mà không cần tiếp nhiên liệu trên không, song phần lớn không quân Israel gồm các máy bay F-16 thế hệ cũ không có tầm bay cần thiết để tấn công hầu hết các mục tiêu của Iran ngay cả khi mang theo thùng nhiên liệu phụ, vậy họ đã triển khai lực lượng không kích và áp đảo bầu trời như thế nào?

Theo Military Watch Magazine (MWM), máy bay chiến đấu của phương Tây trung bình có tầm bay ngắn hơn nhiều so với máy bay tương đương của Trung Quốc hoặc Nga, dẫn đến sự phụ thuộc rất lớn vào việc tiếp liệu trên không cho các hoạt động quy mô lớn.

Ví dụ, F-35 có bán kính chiến đấu khoảng 1.000km, so với khoảng 2.000km của J-20 Trung Quốc hoặc Su-34 Nga.

Chính vì vậy, theo MWM 16-6, Không quân Hoa Kỳ đã triển khai hơn 30 máy bay tiếp liệu trên không KC-135 và KC-46 từ các căn cứ trên đất liền Hoa Kỳ, làm dấy lên nhiều đồn đoán các máy bay này có thể đã tham gia chiến tranh Israel - Iran đang diễn ra.

Chưa hết, cũng theo MWM, có tin các máy bay tiếp nhiên liệu từ nhiều quốc gia phương Tây cũng tham gia hỗ trợ. Hơn nữa, dù có tuyên bố hay không, trên thực tế Mỹ cũng đã là một bên tham chiến qua việc triển khai hệ thống phòng không tầm cao THAAD và tàu khu trục phòng không Aegis để hỗ trợ bắn hạ tên lửa đạn đạo của Iran bắn đáp trả vào các mục tiêu của Israel.

Bạn đang đọc trong chuyên đề "Căng thẳng Israel - Iran

Tiếp theo 