Vì sao tân bộ trưởng văn hóa nga gây tranh cãi?

Phóng to

Tân Bộ trưởng văn hóa Vladimir Medinsky - Ảnh: book.uraic.ru

ladimir Medinsky sinh ra ở thành phố Smela của Ukraine, tốt nghiệp Đại học Quan hệ quốc tế Matxcơva, nơi ông giảng dạy từ năm 1994. Ông là thành viên của Đảng Nước Nga thống nhất, từ năm 2003-2011 là đại biểu Đuma quốc gia Nga.

Giải tỏa những "huyền thoại"

Công tâm mà nói trước khi trở thành vị "bộ trưởng gây tranh cãi", ông Medinsky đã là một nhân vật khá nổi tiếng ở Nga. Các quyển sách của ông trong bộ Những huyền thoại về nước Nga đã được tờ Kommersant đánh giá là "công trình lịch sử có số bản in lớn nhất nước Nga hiện đại". Bộ sách, theo lời ông, là viết cho người Nga, nhằm giải tỏa những định kiến hoặc những hiểu biết sai lệch về dân Nga.

Chỉ riêng tên của các quyển sách cũng giúp người ta hình dung tổng thể: Về việc ai, khi nào những huyền thoại về Nga được thêu dệt, Về sự nô lệ, dơ bẩn Nga và ngục tù của nhân dân, Về nạn say rượu của người Nga, tính lười biếng và khắc nghiệt... Năm ngoái, ông được biết đến với bộ sách Chiến tranh. Những huyền thoại về Liên Xô. 1939-1945. Còn năm nay, ông xuất hiện lần đầu trong lĩnh vực văn xuôi với tiểu thuyết Bức tường...

Gần đây nhất, Medinsky - với tư cách là thành viên của "Ủy ban tổng thống về lịch sử" - đã kêu gọi chống lại những mưu toan làm sai lệch sử Nga. Medinsky nổi tiếng với câu nói: "Mỗi lứa tuổi phổ thông cần có một bộ sách sử duy nhất, cho một hình dung thống nhất về ai là Alexander Nevsky... ai là Mikhail Kutuzov (*). Không thể để sự đa nguyên nảy sinh trong đầu một học sinh lớp 5". Hay câu nói đánh giá phim ảnh lịch sử Nga: "Những gì đang xuất hiện trên màn ảnh rộng của chúng ta, thành thật mà nói, thường là phim viễn tưởng giả khoa học".

Với những quan điểm này, chưa cần là bộ trưởng ông Medinsky đã gây tranh cãi, huống chi nay ông sẽ đứng đầu Bộ Văn hóa. Từ một phía, ông được những người theo chủ nghĩa yêu nước và dân tộc ủng hộ. Vladimir Lavrov, lãnh đạo Trung tâm lịch sử tôn giáo và nhà thờ của Viện Lịch sử (thuộc Viện hàn lâm Khoa học Nga), dự đoán nhiều "chuyện hay" sẽ xảy ra dưới trào bộ trưởng của ông: "Nhiệm kỳ của Medinsky ở chức vụ bộ trưởng văn hóa sẽ không buồn chán".

Hay nhà nghiên cứu chính trị Yegor Kholmogorov nói: "Tôi rất mừng vì một người đấu tranh với nạn tuyên truyền bài Nga nắm Bộ Văn hóa. Nhiều người cho rằng ông chỉ là chuyên gia về giáo dục, không phải văn hóa, nhưng cần phải nhớ rằng Bộ Văn hóa chúng ta vừa qua đang tài trợ cho một thứ điện ảnh toàn sản xuất những thứ phim đáng ném vào sọt rác từ quan điểm thẩm mỹ lẫn đạo đức"! Một thăm dò nhanh trên trang web báo Cái Nhìn cũng cho thấy hơn 59% người Nga ủng hộ ông vào ghế bộ trưởng văn hóa, và 24% phản đối.

Văn hóa là cốt lõi chủ quyền dân tộc

Những người chống đối thì cho rằng tân bộ trưởng văn hóa là người "không nổi bật trong lĩnh vực văn hóa", và việc bổ nhiệm ông Medinsky sẽ "biến Bộ Văn hóa thành Bộ Văn hóa và tuyên truyền" (nhà văn, người dẫn chương trình truyền hình Dmitry Glukhovsky), rằng "Medinsky là bộ trưởng mà hễ nói đến từ văn hóa là người ta chộp ngay khẩu súng lục"!

Một nhà báo viết trên tờ Forbes bản tiếng Nga còn mỉa: "Việc bổ nhiệm Medinsky là "cái tát vào công luận Nga, do ông ta biết người Nga cần xem và đọc gì". Ngay những ngày đầu vừa được bổ nhiệm, công luận đã "soi" kỹ luận án tiến sĩ sử học của Medinsky. Đề tài luận án là "Những vấn đề của tính khách quan trong việc soi chiếu sử Nga từ nửa sau thế kỷ 15-17", được ông bảo vệ năm 2011.

Tuần san chính luận khoa học Nga Lịch sử hiện đại đã so sánh và đăng vài đoạn giống hoàn toàn hoặc một phần công trình những người đi trước. Tác giả luận án khẳng định mình đã bảo vệ luận án trung thực, dù không thể loại trừ một số câu chữ "theo khuôn mẫu".

Chỉ mấy ngày thôi đã thấy nhiều khả năng sẽ như tiên đoán "nhiệm kỳ của Medinsky sẽ không buồn chán". Hơn nữa, phát biểu nhậm chức, Medinsky nói ông có những kế hoạch rộng lớn để đưa văn hóa trở thành một lĩnh vực ưu tiên, mà văn hóa, được tân bộ trưởng Nga xác định là cốt lõi của chủ quyền dân tộc. Tờ Tin Tức bình luận: "Hoạt động của tân bộ trưởng văn hóa được hứa hẹn sẽ ồn ào, còn Bộ Văn hóa có nguy cơ trở thành nơi cho những cuộc tranh cãi".

Minh Thư (Theo VZ, Izvestia)

__________