Xung đột Mỹ - Iran: Sẽ không có leo thang?

Trong đêm Hạ chí 21-6, khoảng 125 phi cơ Mỹ, gồm 7 chiếc B2 tàng hình, đã đánh 3 nhà máy nguyên tử tại Iran. Việc chính cần đến B2 là sử dụng 14 trái GBU 57 nặng 13,5 tấn và xuyên phá được 60m trong lòng đất. 

Toàn bộ phi cơ này xâm nhập không phận Iran, hoàn thành nhiệm vụ và sau đó ra đi không sự cố. Khoảng 30 hỏa tiễn Patriot cũng được bắn đi từ các tàu ngầm để đánh bồi.

Búa đánh nửa đêm

Chiến dịch "Búa đánh nửa đêm" này được coi là thành công rực rỡ. Thứ nhất là về mặt thực hiện kỹ thuật, mang B2 từ căn cứ AFB tại bang Missouri và đi về không gặp trở ngại, không như kiểu mấy chiếc F18 mới đây rơi xuống Biển Đỏ vì mẫu hạm Mỹ lúc lắc khi né hỏa tiễn Houthi. 

Việc đánh Iran đã được Israel dọn đường sạch sẽ. Không quân Israel trước đó đã vô hiệu hóa phòng không Iran. Tiêm kích Iran là máy bay Mỹ F5 hay F14 độ tuổi 50-60, không có linh kiện, phụ tùng bảo trì hay nâng cấp điện tử.

Iran bị cấm vận gắt gao từ 1979 và nói về mặt điện tử này, hãy nhớ năm 1979 chúng ta dùng điện thoại gì. Không quân Iran ví với không quân Israel như dùng điện thoại bàn ví với di động đời mới, và Israel trong tuần đầu chiến tranh đã "làm chủ bầu trời". 

Chi tiết này quan trọng để cho Mỹ can thiệp. Máy bay B2 tàng hình đánh bom ở độ cao 15.000m. Các phi cơ này còn được tiêm kích F22 hộ tống trong trường hợp có máy bay Iran cất cánh được. 

Chiến dịch như vậy coi như được đảm bảo tối đa với rủi ro 0%. Can thiệp "thay đổi lịch sử" này của Tổng thống Donald Trump, theo lời Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, cần thiết vì chỉ mình Mỹ có bom GBU 57 và nhà máy Fordow của Iran được chôn giấu trong lòng núi dưới 80m.

Thiệt hại thế nào thì chưa ai biết rõ. Phía Mỹ nói đã hủy diệt hoàn toàn khả năng làm bom hạt nhân của Iran. Không ảnh chỉ cho thấy vết bom như mấy lỗ đinh nhỏ chui vào lòng đất nhưng sức phá hoại bên dưới ra sao không thể rõ. 

Theo Cơ quan Nguyên tử quốc tế IAEA thì không thấy có dấu hiệu phóng xạ. Nhưng thành công của Israel là lôi kéo được Mỹ. Việc này hẳn có hậu quả nghiêm trọng, Iran sẽ đánh lại Mỹ và chiến tranh có thể sẽ lan rộng và trở thành giống như "Iraq 2003", cũng là điều Israel mong mỏi. 

Trong giằng co giữa hai bá cường khu vực là Israel và Iran thì cú "Búa đánh nửa đêm" của siêu cường Hoa Kỳ là cần thiết để thay đổi tình hình một cách thực chất.

Vấn đề thể diện

Chuyện xô xát giữa Israel và Iran bắt đầu ngày 13-6, khi Israel ám sát một tá chỉ huy quân sự Iran và 6 nhà khoa học trong chương trình hạt nhân bằng phi pháo và drone. Israel sau đó đánh tới tấp các lò hạt nhân dân sự, nhà máy sản xuất tên lửa, giàn phóng phòng không, kho chứa đạn đạo. 

Đó là bề nổi và chiến tích của hệ thống tình báo Israel. Việc vô hiệu hóa hệ thống phòng không và tiêm kích Iran cũng không mấy khó khăn vì chẳng có bao nhiêu. Nhưng Israel không tiêu diệt được các đạn đạo tầm xa. 

Vũ khí này không cần phi trường để cất cánh, không cần phi công phải huấn luyện cho tài giỏi. Nó chỉ cần một xe tải kéo vô hốc núi và một thiếu úy 20 tuổi cũng có thể điều khiển được. Nó cũng không cần tập trung để khai hỏa mà điểm xuất phát có thể phân tán cách nhau cả chục hay cả trăm cây số nên khó tiêu diệt tại một quốc gia rộng 1,4 triệu km2.

Cho nên, khi Iran trả đũa thì 4 lớp bảo vệ không phận Israel không ngăn được hết. Cao nhất là hệ thống THAAD của Hoa Kỳ, rồi đến Patriot, Arrow, Ná David (David's Sling, món vũ khí của chàng tí hon hạ gục khổng lồ trong truyền thuyết) và cuối cùng là Vòm Sắt (Iron Dome), nhưng mỗi đợt đánh của Iran chỉ chặn được 9/10. 

Tức nếu Iran dùng 100 đầu đạn thì Israel chặn được 90. Nhưng nếu Iran bắn 200 đầu đạn thì sao? Ta không biết. Iran có khả năng bắn 200 đầu đạn không? Họ phải dự trữ trong trường hợp chiến tranh với Mỹ không? Ta cũng không biết. 

Phía Israel thì dù đã sửa soạn trước và được Hoa Kỳ tiếp tế đầy đủ tên lửa Patriot (giá một chiếc từ 1 đến 6 triệu USD), vẫn nhiều nơi bị đánh tan hoang.

Điều ta biết là người dân Israel nghe còi báo động là xô nhau xuống hầm. Chính quyền không cho công dân ra khỏi nước trong những ngày đầu vì sợ họ xô nhau bỏ chạy. Những người có hai quốc tịch, và số này Âu Mỹ rất nhiều (600.000 Mỹ, 250.000 Pháp) thì tìm đủ cách di tản, thuê cả du thuyền 10 chỗ. 

Trong tất cả các cuộc chiến tranh trước đây, thiệt hại dân sự tại Israel rất ít và các trận chiến xảy ra đều ở khu vực vắng người hay đường biên, quần chúng thành phố không nếm mùi bom đạn.

Ông Trump phải thận trọng

Điều ta cũng biết, là trong chiến tranh với Iraq 1980-1988, Iran thiệt hại 200.000-500.000 quân nhân, vệ binh, dân quân chí nguyện. Số thường dân thiệt mạng là ước khoảng 100.000 người. 

Điều này cho thấy sức chịu đựng của người Iran dưới cờ tổ quốc, nếu không là dưới cờ của tôn giáo. Nên đánh bom Iran sẽ không đủ tác dụng, và xâm lăng nước này dĩ nhiên ngoài tầm của Israel và Hoa Kỳ - nếu dây dưa sẽ bị cuốn vào một cuộc phiêu lưu không lối thoát.

Cho tới giờ, chính quyền Iran, với số hỏa tiễn tầm xa giới hạn, cần tập trung vào việc phản pháo Israel. Nhưng sau khi bị Hoa Kỳ tấn công, họ bắt buộc phải trả lời, nếu không sẽ mất mặt với chính quần chúng và có thể bị lật đổ, để thay thế bằng một chính quyền cứng rắn và có khả năng hơn. 

Ngày 23-6, Iran đáp lễ bằng cách bắn 14 hỏa tiễn vào căn cứ không quân Al Ubeid của Hoa Kỳ đặt ở Qatar. Đây là phi trường Mỹ lớn nhất khu vực, có thể chứa 20.000 quân và có đến 2 cửa hàng Pizza Hut. Nó nằm xa phố và ở một góc hoang vu sa mạc. 

Trước khi bắn, Iran báo trước cho Qatar và hệ thống Patriot của Qatar chặn được 13 chiếc, chiếc cuối cùng không chặn bởi vì nó bay vào thinh không. Tại sao lại là 14 hỏa tiễn? Đó là để đáp lễ 14 trái GBU của Hoa Kỳ. 

Không một người lính Mỹ nào chết và ngay Qatar cũng giữ được thể diện chủ nhà. Trước khi bắn, Iran đã trấn an và xin lỗi Qatar rối rít là chỉ xin mượn lối. Sau khi bắn mọi người chờ đợi phản ứng của Mỹ.

Phản ứng đó là, qua trung gian dàn xếp của Qatar, Mỹ cho hay Iran và Israel đã đi đến quyết định ngưng bắn! Đây giống như một kịch bản môn đô vật biểu diễn, với võ sĩ thiện và võ sĩ ác vật nhau giả vờ để mua vui cho quần chúng. 

Sau khi ra tay giúp Israel và được Thủ tướng Netanyahu thiếu điều tâng lên hàng thiên sứ, ông Trump làm hòa với Iran. Sau khi đánh trả lại Mỹ một cái tát danh dự, Iran ngưng cuộc chiến họ không khơi mào.

Thiệt thòi trong chuyện này là Israel. Họ không đạt được mục tiêu đề ra là phá hủy khả năng nguyên tử của Iran, không kéo theo Mỹ đánh đổ được chính quyền Tehran, và giờ phải chấp nhận ngưng bắn, coi như công sức xây dựng chuẩn bị cho chiến tranh bao nhiêu năm giờ chưa xài được. 

Phải chăng vì vậy mà Israel ráng đánh thêm một đòn ngày 24-6, mong Iran phản ứng và Mỹ đổi ý. Nhưng thay vì đánh tiếp, ông Trump tức giận trên mạng và công khai đòi máy bay Israel phải quay đầu, ký luôn ở dưới bằng chữ viết hoa: TỔNG THỐNG HOA KỲ!

Ông Trump được bầu lên với khẩu hiệu "Nước Mỹ trên hết" và thành phần cử tri của ông không phải là thành phần tân bảo thủ đã đẩy Mỹ ngoi ngóp xuống đầm lầy Iraq. Chính ông Trump nhiều lần phê bình việc can thiệp vào Iraq, đuổi việc cố vấn an ninh quốc gia John Bolton là người sáng nào dậy đánh răng xong là muốn đánh Iran. 

Phía Dân chủ phản đối việc ném bom Iran mà không báo trước, không thông qua Quốc hội là vi hiến thì đã đành, nhưng chính cử tri của ông Trump cũng không bầu ông lên để nam chinh bắc chiến khắp địa cầu, mà là để tập trung vào những vấn đề nội địa. 

Ông là tổng thống Mỹ, không phải tổng thống Israel, và có ra lệnh là ông ra lệnh cho Israel chứ không phải để thủ tướng Israel xỏ mũi dẫn đi. Vậy đến đây (hy vọng) là tạm ổn chuyện Iran - Israel.■